- -
inzake de planning van de genoemde stadsuit
breiding; al vanaf het begin in 1660, toen hij
samen met zijn collega Erasmus den Otter11
zitting kreeg in de "commissie tot den nieuwen
uitleg".12 Eerder (in 1655) stond hij namens
Haarlem, samen met zijn bejaarde (al in 1615
geadmitteerd landmeter!) Leidse collega Joris
Gerstercoren, aan de wieg van het plan tot aan
leg van de Trekvaart tussen beide steden en
nam hij daarna het Haarlemse aandeel in het
bijbehorende landmeetkundig werk voor zijn
rekening.13
Met dit alles blijft het de vraag wie de opdracht
tot vervaardiging van het bord heeft gegeven:
de Diaconie of het stadsbestuur.
Van de Jansstraat naar de Kanaalweg?
Daarnaast blijft de prangende vraag bij welke
gelegenheid schilderij en toelichting ooit bij de
MD terecht waren gekomen.
Te Haarlem had het, nog in het Diaconiehuis,
al in 1856 de nieuwsgierigheid geprikkeld:
"Weet een der Navorschers mij ook enige
bijzonderheden op te geven omtrent
Andries van der Wal, die overleden is den
4den September 1671 (te Haarlem?) en die
aldaar landmeter was? W.".14
Voor zover nagegaan, kreeg W. (als incidentele
deelnemer aan multidisciplinaire kennis
uitwisseling via De Navorscher, geïnteresseerd
in specifiek Haarlemse zaken) geen reactie op
zijn navraag. Of het moet van de speurder F.
Allan zijn geweest in 1871, vijftien jaar later!
Dat het schilderij aanleiding was tot W's
vraag, is waarschijnlijk omdat de naam van de
overleden landmeter daarop - en in Allans toe
lichting - is vermeld als "van der Wal", terwijl
de landmeter zelf zijn stukken altijd voluit sig
neerde als "van der Walle".
Opmerkelijk in dit verband is zeker ook dat W.
de kwestie aankaartte in 1856, precies in het
jaar waarin de nieuwe vestiging van het Diaco
niehuis in de Jansstraat werd betrokken en het
schilderij daar - na een jarenlang onderkomen
binnen het door Andries van der Walle ont
worpen woonblok - thuis was!; geheel passend
in het stijlvol ingerichte historische patriciërs
huis dat op 29 augustus officieel in gebruik
was genomen. Rond die gelegenheid kan W.
voor het eerst met het schilderij kennis hebben
gemaakt.
Ter vervanging van het te krap geworden Ver
enigd Diaconie- en Aalmoezeniersarmenhuis
aan de Kinderhuisvest, had de Diaconie in
1856 op Jansstraat 36 een inderdaad historisch
pand betrokken, en wel op een even gedenk
waardige locatie. In 1316 al was daar het
hoofdgebouw (het Commandeurshuis) van het
in 1310 opgerichte Sint Jansklooster ingebruik-
5
f T
Ongedateerd plan Nieuwe Uitleg Haarlem door
Andries van der Walle (uitsnede).
Bron: beeldbank NHA
jo 0*0
t
Handtekening Andries van der Walle,
uitsnede plan Nieuwe Uitleg
11 'Gesworen', maar bij MuHer&Zandvliet (noot 3) niet als geadmitteerd landmeter gevonden
12 Ed Taverne, In n land van belofte: in de nieue stadt. Maarssen 1978; boekbespreking door René van der Schans, NGT 1979,
pag. 83. Zie ook: Johannes van der Weiden, Ongeplande planningAmsterdam 2002
13 Zie ook: Aad M. van Kampen, "Halfscheidpaal HALFWEG", Geo-Info 2010, pp. 4-11
14 W., De Navorscher 1856, pag. 63
2020-1 De Hollandse Cirkel
