De bewaring van de hypotheken en het kadas
ter zetelde in de vergaderzaal. Eén van de
eerste bommen - kort na 13.30 uur - viel
midden in de afdeling Kadaster. Binnen tien
minuten brandde alles als een fakkel. Een
moedige poging van de conciërge - ondanks
voortgaand bombardement en mitrailleurvuur
- om direct te gaan blussen, mislukte. De lage
druk op de waterleiding was de oorzaak en
de brandweer moest al spoedig het brandende
stadhuis gaan blussen. De medewerkers van
het Kadaster zaten in de schuilkelder en kon
den het brandende gebouw ongedeerd verlaten.
Terwijl de brand in alle hevigheid woedde, riep
de 43-jarige bewaarder, de heer R. Meursinge
Reynders (1897-1971), het personeel ergens bij
elkaar om te bespreken hoe men de registers
zou reconstrueren. Er bestonden van de kadas
trale registratie twee afschriften: één bij de
gemeentebesturen en één bij de Rijksbelasting
dienst ten behoeve van de uitvoering van de
Registratiewet, Successiewet e.d. (de zoge
noemde registratieleggers). Helaas was het
exemplaar van de Rijksbelastingdienst ook in
het Oost- Indisch Huis aanwezig en dus ver
loren. Men besloot het exemplaar bij de ge
meentebesturen (de zogenoemde gemeente
leggers) over te schrijven. De volgende dag
begon het personeel daarmee. Toen enkele
dagen later enkele mensen van het ministerie
uit 's-Gravenhage kwamen kijken, waren die er
verwonderd over dat de mensen al met de op
bouw van de registratie bezig waren. Reeds na
tien maanden waren de kadastrale leggers ge
reed! Ook de kadastrale kaarten werden gere
construeerd. Het Kadaster werd ondergebracht
in de Abdij en de Balans. De hypotheken wer
den opnieuw ingeschreven.
De donkere bezettingsjaren
Een kleine greep uit de verslagen van enkele
kantoren:
Kadaster te Amsterdam: Veel last van
razzia's, vordering van fietsen en gebrek aan
banden en kolen. Het eten was verminderd tot
vijf dunne sneetjes brood per dag met wat
dunne soep uit een centrale keuken. De laatste
zin uit het verslag zal niemand verbazen: "Alle
personeelsleden zijn sterk vermagerd."
Kadaster te Breda: Door onregelmatigheden op
straat kon dagen niet worden gewerkt. Sommige
tekenaars konden niet op kantoor komen omdat
ze op straat opgepakt dreigden te worden om
voor de Duitsers te werken. Door landmijnenge
vaar kon op veel plaatsen niet gemeten worden.
Kadaster te Goes: Veel vermist in 1940. De
voorwerpen lagen in niet-afgesloten muurkas
ten en op schrijftafels in de landmeterskamer,
waarin de staf van de Franse afdelingen enkele
dagen verblijf heeft gehouden. Het kantoor
gebouw werd eind 1944 gevorderd door de
Duitse Weermacht. Daarna werd het gebouw
tot november in beslag genomen door de
Engelse troepen. Van september tot december
1944 kon niet worden gewerkt.
Kadaster te Groningen: Ook daar moet men
op zaterdag 27 september 1941 om 11.30 uur
alle metalen voorwerpen inleveren: van koper,
messing, nikkel, tin, lood en legeringen daar
van. Ingeleverd: niets, ondanks dat bijv. land
meetkundige instrumenten die metalen toch
bevatten!
57
Oost-Indisch Huis, Rotterdamse Kade 19,
Middelburg
Oost-Indisch Huis, na de brand
2020-2 De Hollandse Cirkel
