een of meer UNDMEETFIRMA'S,
De Mandscfie Oost-Compapie N.V,
De Hederlandsche Qast-Gompagnie N.V,
kon bij voorbaat niet. Het Orgaan
TAK verscheen tot 1944, maar schreef
er niets over.
xoskt
voor hot opmeten en in kaart bren
gen van een 3 millioert ha. groot
gebied in ZUID-RUSLAND.
Amaliastr. 1, Den Haag, tel. 180834.
xoekt
-10 ingenieurs (Midd.opl.) voor het bewerken
der luchtfoto's, uitwerken en inteekenen der
opmetingen, etc.'
Getuigen de advertentieteksten niet van min
stens enige deskundigheid (afgezien van de in
alle edities mankerende letter r in 'fotogamme-
trie')? Zou de NOC-Agent ir. P.S. Heerma, in
1931 afgestudeerd als Delfts civiel ir, daarbij
een rol kunnen hebben gespeeld?13
Een derde advertentie van de NOC op dezelfde
pagina vroeg voor het overbrengen van
schepen van Duitsland, binnendoor naar West
Rusland, een groot aantal schippers, stokers,
etc. Ernaast stond een grotere advertentie met
een foto van een Delftse civiel ir. als 'De
Leider van het Nederlandsche Volk': 'Ik doe
een beroep op het goedwillende deel der natie
om niet langer afwachtend te blijven toezien'
(Mussert, Nieuwjaarsrede 1943).
Het Tijdschrift voor Kadaster en Landmeet
kunde verscheen in 1943 al niet meer, dus
eventuele aandacht voor het meetwerk daarin
Het koloniaal succes van de NOC was
beperkt. In het najaar van 1943 trok
Duitsland zich terug uit de Oekraïne
en werd de aandacht verlegd naar de
Baltische staten. Toen in de loop van
1944 de gebieden door de Russen wer
den bezet, trokken de Nederlandse
emigranten deels gedwongen naar
Duitsland om de mannen aan het front
te vervangen. De Nederlandse Oost
Compagnie werd feitelijk ontmanteld
na Dolle Dinsdag, 5 september 1944,
toen de geruchten gingen dat de geal
lieerden een doorbraak zouden force
ren en Nederland bevrijd zou worden.
Het Haagse kantoor werd gesloten.14
Berichtgeving na WOII
Na WOII kreeg de NOC-leiding straffen opge
legd (als ze niet zoals de NOC-Agent en SS-er
ir. P.S. Heerma 'bruine bekeerlingen' werden).
Naast ontneming van het kiesrecht verschilden
deze van drie tot zeven jaar onvrijheid. (Direc
teur mr. Daniël Krantz kwam toch eind 1949 al
vrij.) Het brein achter de organisatie, Meinoud
Rost van Tonningen, pleegde op 6 juni zelf
moord in de gevangenis van Scheveningen.15
In 1947 was de NOC de Nederlandse staat nog
18 miljoen gulden schuldig.16 Intussen startte
die staat grootschalige emigratieprogramma's
naar elders.
In de DHC/GIN-tijdschriftendatabank vind je
geen treffers op Oost-Compagnie of 'Amaliastr.'
(Terzijde: in het forse pand Amaliastraat 1 uit
1873 huist nu de Griekse Ambassade.) Senioren
herinneren zich ook geen vakgeschiedschrijving
ter zake (meer?). In persverslagen van Bijzon
dere Gerechtshoven (voor zwaardere gevallen
dan 'tribunalen') komen enkele oost-landmeters
na WOII wel met hun volledige namen voor en
die kranten staan nu ook deels op internet!
67
Algemeen Handelsblad, 6 februari 1943
zutkt VMr grü&t Irrlgatifl-project in ZUID-
OEKRAÏNE en KFtIM:
1 HOOFD-INGENIEUR fAcatl op].), die !a ml me
ten, topografie en luctitfotcgammcirie be-
heerScbt,
5 INGENIEURS (aicad, op].) en
5 LANDMETERS voor het moten van het
hoofdneL
10 INGENIEURS (Mk!d. opl.) voor het bewerken
der Jizchtfoto'n, uitwerken en inteekenen der
opmetlngen, «tc.
3 WERKTUIGKUNDIGE INGENIEURS taSnd.
Algemeen Handelsblad, 6 februari 1943
(bovenhelft tweede advertentie)
13 Bouwer in troebel water. Offshorepionier Pieter Schelte Heerma, in: Historisch Nieuwsblad 2020-4, p. 30 e.v.
14 Jan Braakman, Boeren in dienst van Hitler: geen onverdeeld succes, in: Boerderij, 6 mei 2016
15 D. Barnouw, Oostboeren,zee-germanen en turfstekers, Amsterdam 2004, p. 179
16 Geraldien von Freitag Drabbe Künzel, op cit, p. 243
2020-2 De Hollandse Cirkel
