De individuele landmeter Berend Pot te De
Groeve, die voor de Oost-Compagnie naar
Lithauen trok en tegen wie na WOII gevange
nisstraf werd geëist, werd vrijgesproken.17
EEN Q05TGANGER.
De 27-Jarige landmettt Benend Pot
te Dc Groeve gftig in 1912 vrijwillig
naar DuStschlnnd to werken. HjJ bleef
hier echter niet long, en keerde weer
naar oi>s land terug. In 1943 kreeg hU
een oproep, om zich voor arbeidsinzet
te melden en daar venï. ttetime In siln
vak wilde blijven, gin* hij vrijwillig
voor de Oost-Compagnie naar Llthau-
en,
Pres,: Begreep TT, dat U hiermede
de Diiltschers hulp vcrlornde
Verd.: Neen, dat begrijp Ik nu nog
niet, went Ik deed niets anders dan
turf vervenen.
Pres.: De Duitschtts hadden er be,
lans bij. dat do bezette landen eoo
Boed moge!lik geëxploiteerd worden.
De Adv. Fiscaal ofschte een gevjtnif
van 2 Jaar.
Do rar,d:mttp. Mr. O, P. Haverkamp
te Groningen achtte het tenloste ge
legde niet bewezen en vroeg onmlddeL
ll1!:e Invrliheldstelllng, wat door hot
Hof toegestaan werd
Ook de toen 54-jarige landmeter A.G. Lager-
wey uit Groenekan (nimmer in K&L voorko
mend) kwam eind 1947 vanwege zijn spionage
werkzaamheden gereconstrueerd, La-
gerwey verklaarde hiertegenover, dat
lijn berichten enkel van meteorologl-
schen aard waren. Hij zou ais land
meter in de Oekraïne een terrein van
vier miUioen hectare op te nemen krij
gen, waar nleta van kwam. omdat de
Duitsers werden teruggeslagen, maar
om dat werkte kunnen verrichten
moest* hij leren seinen, en datJ was de
reden van zijn seln-ljver. Dat ei spion-
nage achter zat wist hij helemaal niet.
Trouw, 5 december 1947
in WOII voor een bijzonder gerechtshof. Het
forse verslag in Trouw van 5 december 1947
bevat de passage: 'Hij zou als landmeter in de
Oekraïne een terrein van vier millioen hectare
op te nemen krijgen, waar niets van kwam,
omdat de Duitsers werden teruggeslagen
maar daarvoor leerde hij seinen en niet voor
spionage.De kop van het verslag luidde ook
'Spion, die niet wist, dat hij spion was'. (Zijn
ambitieuze land
meetkundige
opnamegebied zou
dus nog een mil
joen hectare groter
zijn dan dat van
die eerste NOC-
advertentie!) Een
andere krant van
dezelfde dag18
meldde nog als
surprise dat hij al
in 1938 als Duits
spion in Neder
land werkte en
reeds vanaf 1933
NSB-lid was. Het
Hof veroordeelde
hem tot 15 jaar
Rijkswerkinrich
ting en ontzetting
uit de burger
rechten voor de
duur van het
leven.19
Bij het NIOD ble
ven onder andere
mooie affiches
van de NOC be
waard. De laatste
hierbij afgebeelde
ervan sierde pas
nog een artikel
over de Delftse
civiel (1931) die
ook Agent was
voor de NOC.20
68
Provinciale Drentsche en Asser Courant, 31
januari 1947
17 Provin ciale Dren tsche en Asser Couran t, 31januari 1947
18 Algemeen Handelsblad, 5 december 1945
19 De Gooi- en Eemlander, 20 december 1947
20 Historisch Nieuwsblad 2020-4, p. 36
Propaganda-affiche NOC
'■.NQ5TANC-.
uit 1943 wordt anno 2020
nog herhaaldelijk gebruikt
(www.niod.nl)
K E0EKHLEH5ER ROSKAM
""Wil «n HBUWHOH
IHIJOTBt TOT
U n»enfx of m juni
If mr «til. KfiAiNAHtSKH
AWVANG TJVjft
Propaganda-affiche NOC
en Landstand uit 1943
(www.niod.nl)
2020-2 De Hollandse Cirkel
