Uit beeldbank TU Delft (2)
SAETUD04_06_0148_MMS-01_U Fotografische Dienst TU Delft, Rietveld, W. (30-3-1963)
Omschrijving: 'Een van de instrumenten
die volgens de methode van elektronische
plaatsbepaling werkt is de geodimeter die
in de jaren 50 in Zweden ontwikkeld is
door E. Bergstrand, als een opstelling om
de lichtsnelheid te meten. Over nauw
keurig geodetisch gemeten afstanden
werd de looptijd van lichtsignalen ge
meten, waaruit de voortplantings-
snelheid berekend werd. De meting was
zeer verwant aan de methode van
Fizeau waarmee de lichtsnelheid in de
vorige eeuw reeds bepaald werd. Dank-
zij de elektronica kon Bergstrand echter -
veel nauwkeuriger werken met een
meer handelbare apparatuur. Deze
apparatuur is ontwikkeld tot een
praktisch instrument, de geodimeter,
waarmee snel en nauwkeurig afstanden
gemeten kunnen worden als de licht
snelheid bekend is. Boven het ene uit
einde van de te meten afstand komt de
eigenlijke geodimeter te staan, boven het
andere uiteinde een reflector.
In de geodimeter bevindt zich een lampje L
waarvoor een elektronische sluiter S ge
plaatst is. Deze sluiter, die met een zoge
naamde Kerrcel werkt, gaat zeer snel open
en dicht, bijvoorbeeld 30 miljoen maal per
seconde, zodat er 30 miljoen lichtflitsen per
seconde worden uitgezonden. De zendop-
tiek Z zorgt ervoor dat het licht scherp ge
richt wordt naar de reflector op het andere
uiteinde van de meetlijn. Deze reflector
kaatst het licht terug naar de ontvangoptiek
O, die het concentreert op de fotocel F. De
fotocel zet de ontvangen lichtflitsen om in
spanningsstootjes. In de geodimeter is inge
bouwd een zeer nauwkeurige elektronische
tijdmeter T, werkend met een kwartskristal.
Met deze tijdmeter wordt het tijdverschil
gemeten tussen uitzenden en ontvangen van
de lichtflitsen. Met dit instrument kunnen
afstanden tot 5 a 10 km binnen een halfuur
gemeten worden met een nauwkeurigheid
van enkele centimeters. Met de klassieke
methoden zou zo'n meting indien praktisch
uitvoerbaar, enkele dagen in beslag nemen.
De geodimeter heeft het bezwaar dat de
werking sterk gehinderd wordt door dag
licht, zodat overdag alleen korte afstanden
overbrugd kunnen worden.'
Redactionele toevoeging:
volgens www.achterdegevelsvandelft.nl is
deze foto genomen op de Ezelsveldlaan.
Volgens Leen Aardoom is de man op de
foto Jan de Munck.
https://repository. tudelft.nl
93
2020-2 De Hollandse Cirkel
