verkenning van een prachtig stukje Nederland:
veel kleine polders met hier en daar boerde
rijen, die vaak Friese namen hadden. Goed
opletten om deze correct over te nemen!
Over die Friese namen heb ik nog een leuk
verhaal. Een collega reed eens een oprijlaan
van een boerderij op en zag op het hek een
naam staan. Hij nam die over op zijn luchtfoto:
"Tink om hun", en ging verder. Veel later
kwam hij langs een ander huis met een hek en
een bordje, waarop stond: "Pas op de hond".
Toen begreep hij het! Het was een prettig ter
rein om in kaart te brengen. Soms moest ik van
een roeibootje gebruikmaken om op eilandjes
te komen en de juiste plek van watermolentjes
te bepalen.
Toen ik in Akkrum afscheid nam, liet ik een
blikken doosje met Haagse hopjes achter voor
de goede zorgen. Dat komt na vele jaren nog
boven drijven! Van Akkrum ging ik op de flets
met alle bagage naar Terhorne en kwam daar
bij een huisschilder in huis. Inmiddels was ook
de heer Berg al een keer langs geweest om
mijn werk te controleren. En weer vond hij fou
ten! Je had daar weer andere terreindetails dan
in Brabant, en ook dat moest ik goed leren kar
teren, zoals kleine kades en wallen om plassen
en meertjes.
Ik vergat nog iets heel speciaals te vertellen
over het optekenen van de luchtfoto. Met de
graveernaald trok je een soort moet (overblijf
sel van een vouw) in het fotobeeld. Als alles
klaar was, moest je het getekende beeld beter
zichtbaar maken door de foto in te zwarten met
schoensmeer!
Het was weer tijd om elders aan het werk te
gaan. Ik kreeg het beboste gebied van Oranje
woud voor mijn rekening en dat viel mij niet
mee. Ik had al die tijd in het open poldergebied
doorgebracht en dan nu in het bos met een
bladerdak boven je hoofd. Dat was eigenlijk
niets voor mij, maar ik heb het blijkbaar toch
goed in kaart gebracht, zoals bleek bij de
controlebezoeken van de heer Berg.
Im de Drentse bossen
Na het werk in Friesland gingen we enkele da
gen terug naar Delft om de nieuwe foto's voor
te bereiden. Ditmaal werd het Schoonoord in
Drenthe. We reisden eerst met de trein naar
Assen en daarna verder met de bus en de groe
ne legerfletsen er bovenop. Bij de brug over het
Oranjekanaal stapten we uit. Er was zojuist een
nieuw hotel gebouwd, waar we als de eerste
gasten onderdak vonden.
Schoonoord was maar een dorpje. Ik ging weer
de bossen in en kreeg te maken met allerlei
heuveltjes, die verspreid in het bos lagen. Deze
waren met de stereoscoop goed uit te lezen en
ik hoefde alleen in het veld wat correcties aan
te brengen. Ook moest je nagaan wat voor
soorten bos er groeiden. Percelen lage dennen
en hoge dennen, loofhout en laag loofhout wer
den met speciale lettertekens op de foto aange
geven.
Dit alles gaf uiteraard de situatie aan van de
dag dat jij er stond. Je zou denken dat het bos
er wel lange tijd zo zou blijven uitzien. Toch
maakte je mee dat ze bij wijze van spreken
achter je rug de grote bomen kapten. Overi
gens gold dat evenzo voor het open veld, waar
de verkenning ook altijd een momentopname
is. In de praktijk blijkt in vele gebieden een
voortdurende wisseling van bouwland en wei
land voor te komen. Overigens is dat wel een
voordeel voor de topograaf: zo blijft hij voort
durend van werk verzekerd!
Je kwam heidevelden tegen met vliegdennen en
bosopslag, en ook grote heidevelden waar
vroeger turf was afgegraven, nog af te leiden
uit het vóórkomen van vele steilrandjes. Soms
lagen in heidevelden waterplassen en drassige
stukken, die omgrensd moesten worden en van
een symbool voorzien.
De kanalen in Drenthe bleken vaak diep be
neden het maaiveld te liggen. De steile oevers
werden met een arcering aangegeven op de
foto. Zo vlogen de eerste dagen om. In de
avonduren kwamen er wat jongelui en wij
gingen hen leren rolschaatsen in de feestzaal.
Het werk in Drenthe liep ten einde. Na een
lange busreis kwamen we aan in Assen, waar
we vele collega's ontmoetten, die van alle kan
ten kwamen. Ook oudere, ervaren topografen
sloten zich erbij aan. Gezellig om onderweg de
verhalen van iedereen te horen; waar ze in
pension zaten, hoe het eten was en hoe het
werk vorderde en wat ze allemaal aan nieuwe
dingen waren tegengekomen. Wij hadden bij-
148
2020-4 De Hollandse Cirkel
