Was dat een Hollandse edelman of een
Utrechts klooster?
De pastoor werd voorzichtig gevraagd naar de
ouderdom van de Eemnesser kerk. 'Nog geen
200 jaar', meer wilde hij niet kwijt. De pastoor
twijfelde openlijk aan de herkomst van Ael-
mans en Keeck.
Die twee deinsden ook niet terug voor sabo
tage. Ze hadden vernomen dat in de 'Brabant-
sche Wijck", bij Maartensdijk een blauwe zerk
of steen lag. De Wijck stond onder water en de
zerk was niet te zien. Vervolgens draaiden ze
de sluisdeur bij het Huis open, om het water
weg te laten lopen richting de Vecht. Een hond
sloeg aan en rende richting de mannen. "We
gooiden hem wat brood toe, maar de hond liet
het brood liggen en viel naar ons uit. Hij
maakte zoveel herrie dat iedereen wakker
werd die daar in het huis was, zodat wij hoor
den dat ze uit hun bed sprongen. Wij moesten
zorgen dat we wegkwamen".
De leeuwenpaal
Begin jaren 20 van de 16e
eeuw werd bepaald dat de
lijn tussen de leeuwenpaal
bij Eemnes en de Domto
ren van Utrecht bepalend
was voor de nieuwe grens
lijn; ten westen is Hollands
en ten oosten is Stichts.
Deze afspraak gold tot aan
de Vuursche Dreef.
16
CD
C3
-
1
Op 9 januari 1526 waren Aelmans en Keeck
weer actief, nu op de uitkijk in het Gooierbos.
Daar zagen ze hoe een deputatie van Utrech
ters met zes wagens uit de richting van Lage
Vuursche samenkwam met een groep van een
paar honderd inwoners uit Eemnes, Baarn en
Soest. Ene Gijs Smit had een houten paal neer
gezet ver in het Hollandse gebied om daarmee
zijn land af te grenzen. Die paal wilden zij offi
cieel als leeuwenpaal dopen, de paal vanwaar
de grenzen van het Sticht en Holland lopen
Men wilde vandaar de grens doortrekken
tot aan de Zuiderzee. Maar, toen men drie
weken later de paal van Gijs Smit zocht,
vonden ze deze niet terug. Zij begrepen het
wel: "De Gooiers hebben hem weggemaakt.
We mogen gerust aannemen, dat het gedaan is
door die twee spionnen uit Naarden!"
De leeuwenpaal van Gijs Smit stond hoogst
waarschijnlijk ter plaatse van de huidige
granieten grenspaal nummer 16, zijnde het
snijpunt van de afgesproken grenslijn tussen
Eemnes en Utrecht met de Vuursche Dreef.
In 1719 werden er 22 van dergelijke scheids-
palen geplaatst tussen Eemnes en Egelshoek
(ten westen van Hollandse Rading). Alle palen
kregen een eigen nummer en het wapen van
Holland en Utrecht. Wie zo'n grenspaal (in de
volksmond leeuwenpaal) vernielde of ver
plaatste, kon rekenen op geselingen, het aan
brengen van een brandmerk en een jarenlang
verblijf in de kerker.
In 1923 bleken 8 scheidspalen te zijn verdwe
nen. Twee jaar later werden die weer herplaatst
naar het ontwerp van de Delftse hoogleraar
A.W.M. Odé. Ook op die palen kwam op de
Gooise zijde het wapen van Noord-Holland en
op de andere kant het wapen van Utrecht. In
beide wapens komen een of meerdere leeuwen
voor. Bij de Egelshoek staat grenspaal 22,
maar de grens loopt daar door het veen in naar
Tienhoven (zie afbeelding Veenontginning).
17
De 'scherpe grens' tussen het Sticht en Holland, die in een rechte lijn
vanaf de 'leeuwenpaal' ten noorden van Eemnes naar de stad Utrecht liep.
Vermoedelijke 20e eeuwse copie van kaart uit ca. 1541, toen de grens met
het Gooi opnieuw werd vastgesteld. (NB Utrecht is boven getekend.)
Paal 8 Hollandse zijde
2021-1 De Hollandse Cirkel
Hfllljnrfsehe üstfin.
Utrtthi
Ufl&IJoO
mmm
U*J(lPjn
fctA
Ueouir
Ontginning van het Vechtplassengebied
2021-1 De Hollandse Cirkel
