Grenspalen tussen Eemnes
en de Egelshoek
Zelfs de plattegronden van het gebouw waren
niet vergeten en rustten daar zacht bij al onze
andere schatten. We moesten er nu maar op
speculeeren, dat geen van de bekende moffen
nog zou terugkeeren. En zoo verdween ik
Zaterdag 3 Februari naar Putten om daar onder
te duiken.
10 Mei Om half drie stopte er plotseling
een jeep met drie Canadeezen voor het pen
sion. Zij vroegen naar mij en daar ik niet thuis
was, stond Vader hen te woord. Even later
kwam ik thuis en mijn verbazing was groot
toen zij mij een briefje uit Utrecht overhandig
den, waarin een officier van de Canadian Field
Survey Company mij verzocht direct naar
Utrecht te komen in verband met belangrijke
aangelegenheden. Zelden heb ik zoo vlug mijn
koffers gepakt en voor ik het wist was ik met
bagage en al in de jeep galaden en ging het in
razende vaart naar mijn nieuwe bestemming.
Het werd een triomftocht.'
14
Kees van Hamersveld
Achterop en in DHC 2019-2 staat een naar het
Amersfoortse museum Flehite verplaatste
Leeuwenpaal nr 6. In de rubriek historisch
nieuws is dat beschreven onder de kop
'Grenzeloze palen' in musea. 'Kent de afge
beelde (nog ongesplitste) Hollandse kant één
leeuw, de Utrechtse kant heeft er twee', zo
stond erbij.
In de tweede helft van de 14e eeuw ontstonden
er aanhoudend conflicten over de grens tussen
Holland en 't Sticht. Eemnessers en Gooi-
landers wilden al decennia lang meer grond en
dat resulteerde zelfs in het platbranden van
Eemnes. Dat er in 1356 een besluit was ge
nomen over de ligging van die grens mocht
niet baten.
Bij de Hoekse en Kabeljauwse twisten ging het
er tot in de hoogste kringen heftig aan toe,
maar ook de Gooi- en Eemlanders waren geen
vrienden. De oorzaak was dat in 1481 een
legertje soldaten uit Amersfoort en Utrecht
richting Amsterdam optrok en Naarden al
bezet had. De Amsterdammers ondernamen
maatregelen, bijgestaan door manschappen uit
Muiden en Weesp. Gezamenlijk wisten zij de
bezetters uit Naarden te verdrijven, maar niet
te verslaan. Wel een bevestiging van het ge
zegde: "Aanvallen is beter dan verdedigen".
Twee notabelen uit Naarden vertrokken in
1525 heimelijk als verkenners naar 't Sticht.
Zij informeerden slinks, hoe men daar dacht
over de ligging van de grens tussen Utrecht
stad en Holland. Heimelijk hield in dat er ook
sprake was van spionage en zelfs sabotage.
We hebben het dan over Peter Aelmanszoon en
Meyns Keeck.
Aelmans heeft er een spannend verslag over
geschreven. Hun missie was niet ongevaarlijk:
"Het is onze plicht om onze taak zo stiekem en
slim mogelijk uit te voeren. Die van 't Sticht
zijn immers arglistig, schrander en koppig in
het verdedigen van hun opvattingen in de
kwestie van de Hollands- Utrechtse grens,
hoewel ze ongelijk hebben. Ze konden wel eens
snel geweld gebruiken als ze zouden weten,
dat men eropuit was, stiekem informatie in te
winnen".
Het ging in feite allemaal om de winning van
turf. Deze brandstof was steeds belangrijker
geworden voor steden en dorpen. Maar de
vraag was: Mochten Hollanders de betwiste
veengebieden afgraven, of was die grond van
de Utrechters?
De twee spionnen bezochten een herberg in het
Sticht en deden alsof ze handel kwamen
drijven. In die herberg ontmoetten ze een
pastoor, hij kreeg te horen dat ze varkens
wilden kopen. Waar zou dat kunnen? Ergens
anders wilden ze als ondernemers pacht
overeenkomsten overnemen. Als je wist van
wie de boerderijen werden gepacht, kon je de
oorspronkelijke eigenaar wellicht achterhalen.
15
Kalis te midden van collega's,
die afscheid nemen in de jaren
1970-1972
Envelop met wikkel, gemaakt van omgedraaide
militaire kaarten (https://beeldbank.40-45nu.nl)
2021-1 De Hollandse Cirkel
De naar museum Flehite verplaatste leeuwenpaal
nr 6 (foto José Broekhuizen, 2019)
2021-1 De Hollandse Cirkel
