110
111
Uit het eerste
Kadastermuseum (10-12)
Het Belasting en Douane
Museum te Rotterdam
bezit veel kadastraals en
van diverse leeftijden.
Zie onder nummer 15343:
‘Glazen inktpot met twee
compartimenten, afkomstig
van het Kadaster (grond
belasting)’, ook ‘spoelglas’.
Een ander geo-object is ouder en wel van
1830-1850: 01722 Riché. Messing gradenboog
voor 180 gr., aan de onderzijde op de binnen
rand niervormig uitgezaagd. Deze werd ge
bruikt voor het tekenwerk op het Kadaster.’
‘Voor u gelezen’
Willem van der Ham, Reuzenarbeid. De bouw
van het moderne Nederland in beeld 1861-1918,
Amsterdam 2021. Deze uitgave kwam mede tot
stand dankzij bijdragen van Rijkswaterstaat,
de Vereniging van Waterstaatsgeschiedenis e.a.
Het boek Reuzenarbeid toont al de grote
werken door heel Nederland in woord en beeld,
256 pagina’s. De boekpresentatie heeftplaats-
gevonden in het Scheepvaartmuseum Amster
dam, op woensdag 30 juni. De introductieprijs
Geometerpfad
Vermessungstechniker*innen-Ingenieure in
der Aa-Niederung in Gemen; Anlass: ‘Beginn
der Landvermessung im Kreis Borken vor 200
Jahren.’
(Interessengemeinschaft Geometerpfad
Rhedebrügge/Krommert, 19 juni 2021)
‘Schatten uit het Rijks’...
De reizende tentoonstelling Koele Wateren,
Schatten uit het Rijks heeft de eindbestemming
bereikt: Gouda. Daar was de tentoonstelling
tot en met 24 oktober 2021 te zien in Museum
Gouda! De expositie was een oogstrelende
selectie van achtendertig schilderijen en één
penning uit de collectie van het Rijksmuseum;
vier eeuwen kunst met water in de hoofdrol als
vriend én vijand. Daarnaast werd in de ten
toonstelling een link gelegd met de toekomst.
Wat gebeurt er als de zeespiegel zes meter
stijgt?
In speciale thema’s gaat Van der Ham in op de
stand van de techniek, werktuigen en het
bouwproces, maar ook de arbeidsomstandig
heden, de hoge heren en het werkvolk, natio
nale trots, en ontrafelt hij de geheimen van het
omringende landschap. Landmeters mankeren
helaas, of er moet er een voorkomen op een
foto uit het Nationaal Archief van 1871 in het
hoofdstuk Rivierverbetering. Op pag. 115
daarin lijkt een man een jalon vast te heb
ben.Dit prachtboek toont Nederland zoals u
het nog nooit eerder zag, uniek!
De komende tijd (2021-2022) zullen op diverse
locaties exposities en tentoonstellingen plaats
vinden binnen het thema Reuzenarbeid. In het
landschap en bij bouwplaatsen zullen giganti
sche foto’s van Reuzenarbeid op doeken of
billboards verschijnen. In een aantal musea
worden tentoonstellingen georganiseerd met
een introductiefilm en het beeldmateriaal van
Reuzenarbeid. Willem van der Ham heeft een
unieke fotocollectie ontdekt die verspreid ligt
in diverse Nederlandse archieven, museum
depots en universiteitscollecties.
Deze foto’s worden gedigitaliseerd en ontsloten
in de web-viewer “Reuzenarbeid op de kaart”.
De foto’s zijn gemaakt door de beste fotografen
uit die tijd. De eerste foto’s dateren uit 1861. In
1869 besloot de minister dat de bouw en aan
was geldig tot 31 juli 2021: 39,95, daarna
49,95 I ISBN 978-94-6208-622-7.
Actueel Hoogtebestand Nederland en
archeologie
‘De afgelopen jaren omarmden professionele
archeologen met name de gedetailleerde kaar
ten van het Actueel Hoogtebestand Nederland
voor het opsporen van overblijfselen. Ook tal
rijke vrijwilligers in de archeologie, historici
en andere geschiedenisliefhebbers zijn in
middels achter het beeldscherm in de weer
met het speuren op het Hoogtebestand, op
luchtfoto’s en satellietbeelden. Om in het
enorme aanbod wegwijs te worden biedt
de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed
nu een nieuw hulpmiddel aan.
Een zogenoemde webviewer op
www.cultureelerfgoed.nl maakt de
toegang tot dit beeldmateriaal een
voudiger. In de viewer kun je het
Hoogtebestand raadplegen en een
kleine, maar uit archeologisch oogpunt
relevante selectie van luchtfoto’s en satelliet-
beelden. Daarbij wordt er verwezen naar
andere handige bronnen op internet.
Het Actueel Hoogtebestand Nederland
is het resultaat van gedetailleerde hoogte
metingen van het aardoppervlak vanuit
vliegtuigen. Per versie neemt de nauwkeurig
heid toe. Zo was er bij de eerste versie in
2004 sprake van één meting op elke zestien
vierkante meter. Tegenwoordig is dat acht
metingen op één vierkante meter.
En voor Nederland geldt dat met de web
viewer op de site van de Rijksdienst niet alleen
de beroepsarcheologen nog beter bureau
studies kunnen uitvoeren, ook de liefhebbers
kunnen speuren naar sporen in hun eigen
achtertuin.’
(Tijdschrift van de RCE,
augustus 2021)
Veel nieuwer is een bureauset tekenmateriaal,
13060: ‘Tekenmateriaal van een landmeter
van het Kadaster, bestaande uit;
1. vierkantje van glas, 3,8 x
3,8,; 2. stuk vlakgum; 3. pot
loodhouder; 4. vijfhoekige
houten penhouder; 5. busje,
volgens opschrift bevattende
tekeninkt; 6. houten schuur-
plankje met schuifbaar me
talen bovendeel.’
Er is in dit museum niet alleen
aandacht voor de ‘koperen in
strumenten uit het verleden’ en
in dit blad dus ook niet alleen!
(Adri den Boer,
www.collectienederland.nl)
2021-4 De Hollandse Cirkel
2021-4 De Hollandse Cirkel
L
1
