De bekendste geheime kaarten van de hele wereld
Ia®
Ad van der Meer
106
107
Ook werd er vanuit de lucht gespioneerd. Het
AD citeert uit het boek De spionnen van Aero
flot van Dick van der Aart dat gewone lijntoe
stellen soms een tijdje letterlijk van de radar
verdwenen. Later bleek dan dat ze een mooie
duikvlucht over bijvoorbeeld de marinehaven
van Den Helder hadden gemaakt. Achter dat
soort foto’s kon Defensie natuurlijk nooit een
vinger krijgen. Ook komt in die krant Ronald
Sandee aan het woord, een oud-medewerker
Op de kaarten van Nederland is zelfs met een
blauwe lijn aangegeven tot waar het water zou
stromen als er geen dijken waren.
Maar de Sovjets brachten niet alleen de wes
terse topografisch gedekte gebieden in beeld:
ook van grote delen van de rest van de wereld
zijn er kaarten op minimaal schaal 1:100.000,
en soms zelfs 1:50.000. Dat moeten ze met
luchtfoto’s (en later satellieten) hebben gedaan:
je kunt je niet voorstellen dat een Sovjet-
geograaf ter plaatse de Himalaya of de Iraanse
woestijn in kaart heeft gebracht.
van de militaire inlichtingendienst, die weet te
melden dat er in de jaren tachtig werd gewaar
schuwd voor truckers uit de Oekraïne die in de
buurt van militaire posten bivakkeerden.
Na de val van de Sovjet
Unie in 1989 bleek dat er
een gigantische hoeveelheid
kartografisch materiaal
bestond waarvan bijna
niemand zich bewust was.
Van vrijwel de hele wereld
bleken Sovjet-Russische
kaarten te bestaan, op
schalen variërend van
1:10.000 tot 1:500.000.
En ze waren ook heel goed:
het was niet gewoon ‘jat
werk’ van ‘onze’ openbare
topografische kaarten, maar
ze toonden ook veel additi
onele informatie die alleen
met goed recherche- (lees:
spionage-)werk kon zijn
verkregen. Zo staan alle
militaire objecten duidelijk
herkenbaar op de kaarten
(zie foto Den Helder,
Marinewerf), wordt de
hoogte en asdruk van
bruggen vermeld, en wor
den de diepten van rivieren
en de hoogten van dijken
weergegeven.
Dit artikel is gebaseerd op de volgende bronnen:
- Artikel Algemeen Dagblad van 20-6-2020 (met dank aan Henk Schuringa)
- Het boek The Red Atlas van John Davies en Alexander Kent (2017)
- https://www.wired.com/2015/07/secret-cold-war-maps/
- www.atlassen.info
««enj.
2022-3 De Hollandse Cirkel
2022-3 De Hollandse Cirkel
De Helderse marinewerf
op de Russische kaart
(boven,
bron: www.atlassen.info)
en de Nederlandse
topografische kaart
(onder,
bron: www.topotijdreis.nl)
Uitsnede van Zutphen (‘Zjoetfen’) en omgeving op het kaartblad Deventer (14-32-133), schaal 1:100.000
(bron: www.atlassen.info). De brede blauwe banden zijn de begrenzing van het gebied dat onder water staat
als de dijken zouden doorbreken.
10.
8.8;
HOBAfl
Wiet hoofd
li
C JÏ WW** Mocm
en n ck ue
kkej
