Het Kadaster in Limburg
1%
BI
tó
Ifi
I.
Bi
I/’
V ïW I
Zacharias Klaasse
F
90
91
II!
Kadastrering
Het Kadaster in Limburg werd twaalf jaar later
volledig operationeel dan in de rest van het
land. Het politieke verleden van de provincie is
daar debet aan. Na de Franse revolutie moest
bij het Haagse verdrag van 1795 de nieuwe
Bataafse Republiek (het latere koninkrijk
Holland) onder meer afstand doen van Staats-
Limburg. Na inlijving bij Frankrijk werd
Limburg verdeeld in het departement van de
Roer en het departement van de Nedermaas.
De kadastrering van Nederland begon in 1811.
De Volkerenslag bij Leipzig (1813), de slag bij
Waterloo (1815) en het in bezit nemen van het
departement van de Nedermaas door Koning
Willem I (12 mei 1815) zorgde voor veel onrust
in Limburg. De kadastrering werd daarom in
1813 gestaakt en pas in 1817 hervat. In 1830
kwamen de Belgen in opstand tegen het
‘Hollandse’ bewind. Roermond en Weert
sloten zich in november 1830 aan bij de
opstand en Venlo gaf zich over aan de Bel
gische generaal Daine. Zo werd Limburg een
Belgische provincie, behalve de vesting Maas
tricht; de bevelhebber daar, generaal Dibbets,
bleef het Hollandse gezag trouw.
Tijdens het rumoer waren veel kadastrale
registers opeens verdwenen, zodat de kadastre-
ring weer stagneerde. Het Verdrag van Londen
van 16 augustus 1839 bracht Limburg weer
onder Nederlands gezag. De Nederlandse wet
geving werd op 1 januari 1842 van kracht.
Toen het Kadaster op 1 januari 1832 gereed
was, gold dat niet voor Limburg. Maastricht en
Sint-Pieter waren in 1837 gedeeltelijk klaar; de
rest van de gemeenten lag echter ver achter. In
Limburg werd het Kadaster operationeel op 1
januari 1842. Het duurde echter nog tot 15 mei
1844 voordat de laatste zeven Limburgse ge
meenten gereed waren.
Hypotheekbewaarders
Onder de beheerders van de openbare registers
en de kadastrale registratie - toen hypotheek
bewaarders genoemd - waren ook in Limburg
enkele kleurrijke figuren. In Maastricht be-
kleedde jhr. Leonardus Petrus Johannes
Ludovicus van der Maessen de Sombreffe
(1775-1865) dat ambt van 1814 tot 1852. Hij
was tevens Majoor van de Schutterij te
Maastricht en lid van Provinciale Staten van
Limburg.
Karel Adolf de Rote was hypotheekbewaarder
te Maastricht van 1852 tot 1857. Hij overleed
op 58-jarige leeftijd. “De Noord-Brabanter”
van 17 januari 1857 schreef over hem: “Heden
ochtend overleed alhier na eene ziekte van
weinige dagen, de heer C. A. de Rote, be
waarder der hypotheken en van het kadaster in
dit arrondissement, één der weinige Zuid-
Nederlanders, welke in 1830 getrouw bleven
aan het wettig gezag, én der verdienstelijke
ambtenaren in dit gewest, die zich door zijn
minzaam karakter, zijne voorkomendheid en
dienstvaardigheid, eens ieders achting en
vriendschap in de ruimste mate had ver
worven, en derhalve zeer betreurd wordt.”
Zijn opvolger Cornelis Winkelman (overleden
in 1867) werd Ridder in de orde van de Neder
landse Leeuw en Kommandeur der orde van de
Eikenkroon van Luxemburg. Zijn collega B.H.
Tours herdacht op 14 juni 1907 zijn 50-jarig
ambtsjubileum. Hij zat goed bij kas, althans
het blad “De Prins” schreef op 15 juni 1907
over hem: “Als een bijzonderheid worde mee
gedeeld dat hij ontvanger te Nijmegen was bij
de overdracht der vestingterreinen aan de stad
en daar zélf, in de toen nog woeste buiten
wijken, in 1880 eene woning met kantoor
opende, dat in die dagen een financieel waag
stuk was.”
De openbare registers te Roermond startten op
15 juni 1799. Van de beheerders daarvan zou
ook het nodige te zeggen zijn, maar ik beperk
me tot jhr. Christianus Antonius Casimirus
Petit d’ Oudenborgh (1781-1860). Hij was
hypotheekbewaarder te Roermond van 1814 tot
1844. Na zijn pensioen bleef hij bewaren, maar
op een wat andere manier. Hij werd in 1846
namelijk lid van het collegie van regenten over
het huis van arrest te Roermond. Ook was hij
lid van Provinciale Staten van het Hertogdom
Limburg van 1847 tot 1853.
Roermond is samengevoegd met Eindhoven op
1 augustus 2009. In de Tweede Wereldoorlog
werd ook te Maastricht een Bureau voor
Buitengewoon Landmeetkundig Werk inge
steld, dat op 1 november 1959 werd opgeheven.
Dat bureau was een vinding van prof. Tienstra
om medewerkers in de oorlog te behoeden
voor tewerkstelling in Duitsland. In het pand
Lindanusstraat 5 te Roermond is tot 1976 een
bureau van de Ruilverkavelingsdienst van het
Kadaster gehuisvest geweest. In de jaren ze
ventig tot negentig van de vorige eeuw zetelde
in het Glaspaleis te Heerlen (Kerkplein 61) het
Bureau Ontwikkeling Automatisering Kadas
trale Registratie.
Het Kadaster in Roermond was van 1910 tot
1976 gevestigd in het pand Begijnhofstraat 28.
In april 1976 verhuisde men naar Kerkeveld-
laan 3 en later naar Donderbergweg 305. De
laatste vestiging in Roermond was Bredeweg
239, waar men gehuisvest was vanaf juli 1990.
Huisvesting
Het Kadaster in Limburg heeft verschillende
vestigingen gehad. De openbare registers, de
kadastrale registratie en de landmeters waren
gevestigd in Maastricht en Roermond. Maas
tricht (Stationsplein 28) is samengevoegd met
Roermond op 29 maart 1976. Het kantoor aan
het Stationsplein werd betrokken in 1968. Voor
die tijd was men sinds 1902 gevestigd op Sint
Servaasklooster 28. De landmeters hielden
vóór 1968 kantoor op Kruisherengang 12.
In
k i
1 1
I
Jhr. Van der Maessen de Sombreffe
Jhr. Petit d’ Oudenborgh
2022-3 De Hollandse Cirkel
2022-3 De Hollandse Cirkel
--r'
’J*
Sint Servaasklooster 28 te Maastricht in recente
toestand
O
i Bil
L
