,1.1 s
7
Bij de bijzondere bewaring te Bergen op Zoom
heeft als landmeter gewerkt Henricus Adan
(1800-1878). Vermoedelijk heeft hij bij zijn
vader het vak geleerd, zodat hij bij zijn komst
begin 1826 bij het kadaster kon opgeven dat hij
dit beroep reeds vanaf 1816, dus toen hij nog
geen 16 jaar was, had uitgeoefend. Bij besluit
van de Staatsraad-Administrateur van de
registratie, het kadaster en de loterijen van 22
april 1829 werd hij tot landmeter 1e klasse
bevorderd; als zodanig werkte hij mede aan het
voltooien van de kartering in Noord-Brabant.
In 1832 werd hij als landmeter 1e klasse aan
gesteld en na enig geschrijf over de standplaats
aanvaardde hij 10 april 1833 zijn werkzaam
heden op het kantoor van de bijzondere be-
Breda
Huisvesting
Het Kadaster was hier in oude tijden gevestigd
aan de Karnemelkstraat 9; later aan de Prins
Hendrikstraat 140 en van 1945 tot 1968 hield
men kantoor in een groot herenhuis aan de
Delpratsingel 23 (afb. 1). Die laatste verhuizing
kostte f. 100. Van 1968 tot 1975 was men
gehuisvest in het Centraal Belastinggebouw
waring te Bergen op Zoom. In 1839 werd hij
overgeplaatst naar de provinciale bewaring van
het kadaster te ’s-Hertogenbosch. Men zie het
artikel in het nummer van 1 juni 2008 van dit
blad “Drie generaties landmeters Adan”.
Correspondentie
Bladerend in de oude correspondentie, kom je
weinig schokkende dingen tegen, behalve dat
een personeelslid met een stuk ijzer werd
bewerkt, ter beslechting van een menings
verschil. Zaken waar minder bloed uit vloeide
zijn bijv.:
De bewaarder verzoekt in 1855 om oude
stukken te mogen opruimen van de op
geheven Provinciale bewaring, o.a. 1360
kadastrale kaarten.
De Ingenieur-Verificateur vraagt informatie
over de loop der werkzaamheden buiten de
Eindhoven
Huisvesting
Volgens overlevering was het Kadaster in
Eindhoven van 1865 tot 1877 gevestigd in het
pand Nieuwstraat 9a. Dat was privé-eigendom
van de hypotheekbewaarder J.E. Redelé
(bewaarder van 1839 tot 1876). Dat gebeurde
meer in die tijd, want de bewaarder kreeg
persoonlijk de opbrengst van de tarieven, maar
moest ook de kosten van het kantoor en het
personeel betalen. Kantoor houden in je eigen
woning was vaak de goedkoopste oplossing.
Van 1877 tot 1961 was het kantoor gevestigd in
het gebouw Stratumseind 32, daarna tot 1968
aan de Jan de Oudestraat 2. Het in 1940
bewaarder om aan een ondergeschikte. De
bewaarder verbiedt aan de ondergeschikte
om deze informatie te verstrekken.
De bewaarder wil geen instructies en terecht
wijzingen opvolgen die het hypothecair
stelsel in de war zouden sturen (verenigen
van percelen).
Verwijdering van een personeelslid in 1881
die een blad in de openbare registers met
chloor bewerkte.
Verzoek om naamwijzerkaartjes te mogen
blijven schrijven met de pen, omdat niemand
kan typen.
Bergen op Zoom
Hier was een bijzondere bewaring van het
Kadaster gevestigd. De bijzondere bewaringen
zijn opgeheven in 1839 toen zij samengevoegd
zijn met de bewaringen van de openbare
registers. Ook de bijzondere bewaringen te
Grave, Helmond en Waalwijk werden toen
opgeheven. Behalve de bijzondere bewaringen,
bestond er per provincie tevens een provinciale
bewaring van het kadaster waar in hoofdzaak
de stukken werden bijgehouden die met de
grondbelasting hadden te maken. Hier werd
veel, wellicht uitsluitend, dubbel werk gedaan,
zoals het bijhouden van duplicaat registers en
kaarten. De provinciale bewaringen werden
opgeheven per 1 januari 1844.
Het correspondentieregister van de bewaring
in Bergen op Zoom laat weinig spectaculairs
zien en bevat hoofdzakelijk correspondentie
over de bijhouding van het kadaster, met de
Gouverneur der Provincie, de burgemeesters
en de provinciaal bewaarder.
De volgende zaken waren blijkbaar belangrijk
genoeg om erover te corresponderen:
De Gouverneur van Noord-Brabant verleent
de bewaarder 3 weken verlof.
Een blanco correspondentieregister kost
f. 3,50.
De provinciaal bewaarder zendt aan de
landmeter retour: een meetketting en schalen.
Opdracht om na 1 oktober 1838 voor percelen
geen bis-nummers meer te gebruiken, maar
nieuwe nummers en het getal der nieuwe
nummers niet nodeloos te vermenigvuldigen.
Bewaarder
De eerste bewaarder van
de hypotheken, van 1811
tot zijn overlijden in
1822, was Johannes
Adrianus Rijcken (1750)
(afb. 4). In die functie zal
hij wat tot rust zijn
gekomen, want daarvóór
was zijn leven soms
nogal heftig: hij was ooit
Schout van ’s Princen Hage en Raad van de
stad Breda. Zijn ambtsperiode als schout
verloopt niet zonder problemen. Door Prins
Willem V aangesteld in 1771, vlucht hij bij de
komst van de Fransen naar het noorden en laat
zijn schoutambt in de steek. Hij verliest daar
door zijn inkomen. Als overtuigd aanhanger
van het Ancien Régime wil Rijcken met de
‘vernieuwingen’ niets te maken hebben. Nadat
het prinselijk leger is verslagen en capituleert,
krijgt hij per brief de vraag voorgelegd, of hij
zijn ambt weer wil uitoefenen. Zijn antwoord
luidt dat zijn schoonvader, rentmeester Laurens
Pels, is overleden en hij daarom in tijdnood zit.
Hij wil wel adviseren, maar zijn functie kan hij
niet uitoefenen. Den Haag reageert daarop met
het benoemen van een schout ad interim;
Rijcken overleed op 72-jarige leeftijd.
aan de Gasthuisvelden (afb. 2). Van 1975 tot
2009 hield men kantoor aan de Markendaalse-
weg 44 (afb. 3). In de jaren ’50 van de 20e
eeuw was de ruilverkavelingsdienst van het
Kadaster gehuisvest in een herenhuis aan de
Baronielaan, tot men in 1968 ook intrek nam
aan de Gasthuisvelden.
SOMMIER DES HYPOTHÈQUES.
Conmil 'a tion J
..-a- i8r;
Afb. 4. J.A. Rijcken
Afb. 5. Destijds waren de registers nog in het Frans
Afb. 2. Gasthuisvelden, Breda
Afb. 3. Markendaalseweg 44, Breda
42
43
2023-2 De Hollandse Cirkel
2023-2 De Hollandse Cirkel
ADMINISTRATION
DE L’EN R EG 1 ST REMENT
ET DES DOM AINES.
DIRECTION <1 vA/,.,
Afb. 1. Delpratsingel 23, Breda (tussen de witte
strepen)
L E présent Sommier, contcnanl feuillcls.
aétésigné par premier el dernier, cote et paraphé en
tons ses tcuillcls par moi soussignc. Directeur de
t Administration de I F.nrcgistrcmcnt et des Domain»,
pour sertirau Conservaleur des hypollicquc-s a
a pirtcr, par suite de numerus, lulls les droils dhypo-
theques suspendusomis ou rccelés.
Fait a '4» z/z./rZA
iiiHiiiiï r 3
