s
80
81
zeekaarten verwerkt. Als er tussen landen een
grens op zee wordt vastgesteld moet die na
tuurlijk aansluiten op grenzen tussen aan
palende landen. Dat gaat wel eens mis omdat
in de verschillende grensverdragen verschil
lende datums worden gebruikt. Zo zou de
EEZ-grens tussen Aruba/Cura^ao en de Domi
nicaanse Republiek, vastgelegd in WGS84-
coördinaten aan beide kanten moeten aan
sluiten op de zeegrens tussen Venezuela en de
Dominicaanse Republiek. Maar deze twee
landen hadden hun grens vastgelegd op de
North American Datum waardoor er aan beide
kanten een ‘gat’ van bijna een kilometer zat
tussen de wederzijdse grenzen. Om dat netjes
te maken zouden de twee buurlanden eigenlijk
‘hun’ coördinaten nog moeten aanpassen. In de
praktijk zal dat zo gauw niet gebeuren. Op een
vraag uit de zaal antwoordde Thijs dat eD50,
waarmee ooit de mijnbouwblokken op de
Noordzee zijn gedefinieerd, tegenwoordig niet
meer wordt gebruikt bij grenzen op zee: sinds
de recente herziening van de Mijnbouwwet is
dat niet meer aan de orde.
de schaduw zette al was het dan weer zo dat
Rivierland ontstaan is uit fusies van maar liefst
474 rechtsvoorgangers sinds 1273. In een rijk
geïllustreerde presentatie nam Jelmer het
gezelschap mee in de geschiedenis van de
waterstaat in het rivierengebied, en het erfgoed
wat dat opgeleverd heeft. Voor ons gezelschap
was natuurlijk onmiddellijk de kartografie in
teressant, maar Jelmer liet ook veel voorbeel
den zien van landschappelijk erfgoed in het
waterschapsgebied: waterlinies, vestingwerken,
wielen, dijken, kwelkades, sluizen, afgesneden
en verlande rivierbochten, en zo meer. Waar je
ook bent in het rivierengebied, er is altijd wel
iets van erfgoed te zien. Het is een hele uitda
ging om daar goed mee om te gaan. Waar
vroeger overstromingen zeer regelmatig voor
kwamen - Jelmer liet een aantal indringende
voorbeelden zien - kon hij trots melden dat er
de afgelopen 70 jaar geen enkele overstroming
meer heeft plaatsgehad. In 1994 en 1995 ging
het inderdaad bijna mis, maar uiteindelijk is
het gelukt om het hoogwater binnen de dijken
te houden. Uit het verleden zijn veel lessen
geleerd. Zo is het huidige beleid dat verande
ringen moeten worden ingepast in het bestaan
de landschap. Dus geen zware onherstelbare
ingrepen meer. Dat kost uiteraard meer voor-
bereidings- en uitvoeringstijd, maar het resul
taat is dan wel een gedragen oplossing en een
landschap dat niet onnodig wordt veranderd.
Het waterschap is ook bij uitstek geëquipeerd
om klimaatveranderingsaspecten het hoofd te
bieden. Door de eeuwenlange ervaring met het
water en het watersysteem kunnen gerichte en
effectieve maatregelen worden ontwikkeld om
maatschappelijke vraagstukken als hoogwater-
problematiek, verzilting en verdroging het
hoofd te bieden.
voor hen hebben. Bezoekers konden ook hun
persoonlijke betekenis geven aan de kaarten
door het samenstellen van een eigen reisjour
naal. Maar daar was het gezelschap minder in
geïnteresseerd dan de kaarten zelf. De aantrek
kelijke collectie kaarten werd nauwkeurig ge-
inspecteerd en bestudeerd door de aanwezigen.
Een klein minpuntje was de erg summiere toe
lichting bij de kaarten. Dat leidde anderzijds
weer tot discussies tussen de beschouwers, wat
de nodige levendigheid bewerkstelligde. Met
een door het Nationaal Archief aangeboden
borrel werd deze geslaagde dag afgesloten.
Het ochtendprogramma werd afgesloten door
Jelmer Krom van het waterschap Rivieren
land die een enthousiast verhaal had met als
titel “750 jaar water en erfgoed”. Hij wees de
aanwezigen er eerst nog maar eens op dat de
waterschappen als bestuursvorm uniek zijn in
de wereld en dat de oudste al acht eeuwen be
staan. Zijn eigen waterschap vierde dit jaar het
750-jarig bestaan, wat de jubilea van DHC en
Hydrografische Dienst toch wel een beetje in
Na de lunch bezocht het gezelschap de ten
toonstelling “Op de Kaart” in het Nationaal
Archief. Met ruim 300.000 kaarten en tekenin
gen en 400 atlassen en kaartenboeken beheert
het Nationaal Archief de grootste kaartencol-
lectie van Nederland. Een aanzienlijk deel van
deze kaarten is met de hand getekend en dus
uniek. De overzichtelijke tentoonstelling toon
de een stuk of veertig kaarten, die
waren gekozen omdat ze zijn gemaakt
vanuit een bepaald perspectief en met
een specifiek doel. Aan de hand van
de thema’s Op weg, Kaarten en kolo
nialisme en Maakbaar Nederland
werd in de tentoonstelling getoond wat
de ideeën en bedoelingen van op
drachtgevers en makers van kaarten
(kunnen) zijn geweest. In video’s ver
telden geïnterviewden over historische
kaarten die een persoonlijke betekenis
4
I
i h
-t
Jelmer Krom toont het erfgoed van het waterschap.
In de tentoonstellingsruimte van het Nationaal Archief.
2023-3 De Hollandse Cirkel
2023-3 De Hollandse Cirkel
met overstroomingsgcbied van de Beersche Maas.
Bericht over de overstroming van het Land van Maas en Waal in 1926.
OONDERDAG 7 JANUARI 1926
van Maas cn Waal,
'i
