Nassau/Hertog opruimen door het kerkdorp
Baarle-Hertog te ruilen tegen de gehuchten
Castelré en Ulicoten, gelegen in de zuidwes
telijke „zak" van de gemeente Baarle-Nassau.
Een felle oppositie hiertegen werd door de
Baarle-Hertogers gevoerd, tot uiting komend
in een memorie aan de keizer, waarin wel alle
sentimenten werden uitgespeeld:
„De ingezetenen van Baerle-Hertog, onder
soort hebbende, datter questie was van
„hunnen dorp ende omliggende landen aen
„de Hollanders te cederen in uijtwisselinghe
„van de twee slegte gehuchten Uijlecoten en
„Casterle en enige bunderen heijden, geloo-
„ven van hunnen pligt te weesen aan d'Heere
„Colonel de Broe, als Keiserlijcken Commis-
„saris de volgende bemerckingen voor oogen
„te stellen, om te probeeren, hoe naedeelig
„aen de intresten van Sijne Majesteit soude
„wesen, so eenen commercanten dorp uijt te
„wisselen tegen twee kleijne en slegte ge-
„huchten ende eenige bunderen onvrugtbaer
„land.
jae, selfs de commercie is er soo floris-
„sant, dat men in denselven heeft een post-
„comptoir gelijk te vinden is in de steden van
„Brabant. De registers van den ontfang van
„de Keijserlijcke regten souden nog beter de
„aensienlijckheid van den Coophandel binnen
„Baarle-Hertog konnen getuijgen, miets uijt
„deselve souden komen te blijcken dat den
„voerman van Pelt alleen op den tijd van een
„jaer de somme van 22000,voor inko-
„mende en uijtgaene regten aan Sijner Ma-
„jesteits comptoir heeft betaald.
Want Uijlicoten en Casterle hebben
„eertijds aan onse Souvereijnen toebehoort,
„de Hollanders hebben de behendigheid ge-
„had van hun die twee gehuchten toe te
„eijgenen, afhankelijk van de Baronie van
„Breda, dewelcke door het peijstractaat van
„Münster aan de Hollanders toegestaan was;
„hunne Commissarissen hebben alsdan die
„gehuchten doen passeren voor gereinge ob-
„jecten voor een deel onvrugbaar land, die
„geene attentie weerd was, en sij hebben
„alsoo die twee gehuchten weten af te persen.
„Nu dat sij het dorp van Baerle-Hertog
„gaerne aen hun possessie souden toevoegen,
„proponeeren sij de possessie van Uijlicoten
„en Casterle en sij souden deze twee ge
huchten willen doen aensien voor mercke-
„lijke dorpen."
Onder meer betwistten zij de uitleg van ar
tikel 13 van het tractaat van Fontainebleau
van 8-10-1785, waarin werd bepaald dat
binnen een maand na uitwisseling der ratifi
caties een commissie zou worden benoemd
ten einde de grens van Brabant te constate
ren en het in der minne eens worden omtrent
ruilingen in wederzijdse overeenstemming
(convenir de gré a gré des échanges, qui
pourroient être d'une convenance mutuelle).
Naast het hierboven deels geciteerde officiële
protest werd een rekwest aangeboden, dat
een veel feller karakter droeg: de han-
delaars en fabrikanten te Baarle-Hertog
„zouden alleen gehecht zijn aan deze plaats
„om er fraude te kunnen uitoefenen" (un
répaire de fraudeurs, naar de Hollanders
wilden doen voorkomen) terwijl ook het
Godsdienstig element een beurt kreeg:
„Les habitans de Barleduc ont le bonheur
„d'avoir été élevés dans la réligion catho-
„lique, apostolique et romaine. Cette réligion
„a de tout temps été l'objet de leur culte
„publique, il y a une trés belle église a
„Barleduc, oü les offices divins se célebrent
„regulièrement a la satisfaction des habitans,
„qui ont l'avantage précieux de pouvoir y
„professer publiquement leur réligion. Votre
„Majesté n'ignore pas que leurs Hautes Puis
sances ne permettent point sous leur domi-
„nation le culte publique d'une réligion autre
„que la réformée. II est vrai que dans le
„traité d'échange on stipule ordinairement
„que les parties échangées conserveront leur
„réligion, mais on sait que les stipulations,
„observées dans le moment, sont ensuite
„rejettées, et les rémontrans doivent s'atten-
„dre en peu d'années de se voir molestés
„pour leur réligion comme le sont tous les
„catholiques en Hollande et principalement
„dans la Baronie de Breda En effet ce
„seroit assimiler une ville ou un village et
„ses habitans a une métairie (boerderij) et a
„un troupeau de bétail, dont le propiétaire
„peut se défaire a volonté. l'Idée seule en est
„injurieux a l'humanité, ce seroit dégrader
„l'homme que d'admettre de pareils maxi
mes."
Deze grenswijziging ging niet door, evenmin
als dit gelukte bij latere pogingen, waarvan
de belangrijkste valt in het jaar 1892, waarbij
België aan Nederland af zou staan 1355,3065
ha tegen 1355,0562 ha door Nederland aan
België. Bij de behandeling van dit ontwerp
in de secties der Belgische kamers op 7 juni
1893 werd het ontwerp algemeen beschouwd
als onwaardig tegenover hen, die in 1830 hun
leven hadden gegeven voor hun vaderland.
Na in België drie ministeries te hebben mee
gemaakt werden de wetsontwerpen ingetrok
ken op 17-12-1897.
25
