de Europese cultuur ging het een tijdlang ver loren, totdat er een kopie in Arabië terecht kwam, waar het vele eeuwen later door Nai- rizi in het Arabisch werd vertaald. In de 9de eeuw werd het opnieuw vertaald en Al- Majisti gedoopt, hetgeen in de Griekse over zetting van de 15e eeuw Almagest is gewor den. Het omvatte de gehele astronomische wetenschap van zijn tijd. Alleen doordat kei zer Theodosius de Grote overal kopieën van de Ptolemaeus-werken liet opsporen en die In de loop der tijden zijn dus vele Ptolemaeus- kaarten uitgegeven, maar toen de kaarten makers minder slaafs te werk gingen veran derden de originelen langzamerhand. Hoewel die veranderingen voornamelijk de plaats namen betroffen, kwamen toch ook andere wijzigingen voor. Van de gemoderniseerde, de Tabulae modernae, was de eerste die van Claudius Clavus, een Deense geograaf, die overigens de kartografische horizon uitbreid de naar verschillende andere landen. weer deed kopiëren, weten wij van zijn kaar ten iets meer. Ook dit oeuvre moet men be oordelen in het kader van de tijd, waarin het ontstond. Ptolemaeus had b.v. van Seleukos het sprookje overgenomen (dat de wereld misschien wel 14 a 15 eeuwen heeft geloofd), dat men niet om de zuidpunt van Afrika kon varen. Men aanvaardde dat er in het zuiden een werelddeel lag, rechtstreeks verbonden met Z.-Afrika en O.-Azië, het .terra australis nondum cognita", het nog niet ontdekte land in het zuiden. Volgens Ptolemaeus liep dit Zuidland in een rechte lijn van Z.-Afrika naar het oosten. Nog interessanter voor ons dan de beroemde Almagest is misschien zijn „Geographike Hyphegesis" of inleiding tot het kaarten- maken, in het Grieks gepubliceerd in het jaar 150 en eerst in 1493 vertaald in het Latijn. Het omvatte 27 kaarten en acht boeken tekst, van welke zes waren gevuld met lijsten van lengten en breedten van alle opgenomen plaatsen, terwijl het laatste was gewijd aan de bewerking van tafels met berekende lengten van de langste dag voor de voornaamste plaatsen. 90 jl-XHSICUS tHSU$t Wereldbeeld volgens Claudius Ptolemaeus (sterk kleind naar Bunburry, Hist, of Anc. Geogr. 1879).

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

(NGT) Geodesia | 1960 | | pagina 8