N.V. GRONTMIJ.
Tekenaars
120
van de door een parabolische reflector uit
gezonden energie (bundelbreedte ong. 15°)
loopt n.l. niet rechtstreeks naar het andere in
strument, maar via één of meer reflecties op
het aardoppervlak, of op voorwerpen in de
bundel (zie ook het vorige artikel par. 3B, blz.
65). De aldus opgewekte indirecte golven
hebben dus een andere weg afgelegd en ko
men met een andere fase aan dan de directe
energie. Door interferentie van directe met
indirecte golven kunnen meetfouten ontstaan,
welke zowel positief als negatief kunnen uit
vallen.
Door de beschreven variaties in draaggolf-
frequentie blijken deze fouten voor een groot
gedeelte geëlimineerd te kunnen worden. Bij
een goed reflecterend oppervlak en hoge op
stellingsplaatsen zal men b.v. in de in het for
mulier grafisch uitgezette nauwkeurige bepa
lingen (zie het ruitennet in fig. 12) één of meer
sinusoïdale schommelingen verkrijgen, de z.g.
„swing", waaruit gemakkelijk en verantwoord
een gemiddelde Awaarde voor de looptijd
is af te leiden. Ook bij metingen over minder
ideaal reflecterende oppervlakken zal men uit
het swingverloop een indruk van de reflectie
invloed en van de kwaliteit van de meting
kunnen verkrijgen.
Bij de meting van fig. 11 en 12 is een hellende
afstand bepaald tussen een watertoren en een
ponton in het IJsselmeer. Gezien de grote af
stand kan hier van reflectie-invloed (indirecte
weg) geen sprake zijn en de schommeling in
de grafiek is dan ook aan toevallige fouten te
wijten.
8. Herleiding van looptijd tot afstand
Voor en na de nauwkeurige bepalingen ver
richt men op beide stations meteorologische
waarnemingen met hygrometer en barometer.
Uit de drie waargenomen atmosferische
grootheden en hun gemiddelden voor de
meetweg: droge boltemperatuur t, natte bol-
temperatuur t' en luchtdruk p berekent men
de brekingsindex n met een voor de gebruikte
10 cm-draaggolven geschikte formule. De
hierin voorkomende gemiddelde dampspan-
ning e vindt men met voldoende benadering
uit:
e P' 0,5 (t f waarin P' spanning
van de verzadigde waterdamp, uit l' af te
leiden met een tabel. De in fig. 12 afgedrukte
brekingsindex-formule is van Essen en
F r o o m e en kan op eenvoudige wijze m.b.v.
twee nomogrammen gehanteerd worden. Uit
de nog voor kristaltemperatuur gecorrigeerde
looptijd r, de brekingsindex n en de vacuüm-
snelheid c vindt men tenslotte de gevraagde
afstand L met: L c
n
De gemeten afstand moet tenslotte nog ge
corrigeerd worden voor helling, tot zeeniveau
en voor de kaartprojectie. De belangstellende
lezer zij hier verwezen naar litt. 3 en voor een
meer uitvoerige behandeling van theorie en
praktijk van de tellurometer naar litt. 2
resp. 4.
Litteratuur.
1. T. L. Wadley. Trans. South Afr. Inst. El. Eng.
(mei 1958) p. 143-172.
2. J. C. de Munck. Tijdschrift voor K. en L., 76, nr. 1
(I960), p. 3-26.
3. M. Haarsma. Tijdschrift voor K. en L., 76, nr. 1
(1960), p. 26-40.
4. D. C. de Bruijn. Tijdschrift voor K. en L., 76, nr. 1
(1960), p. 40-54.
Grondverbetering- en
Ontginning maatschappij,
Utrechtseweg 170, De Bilt,
vraagt voor diverse tekenkamers
in het land
met ervaring op weg- en water
bouwkundig gebied. Ervaring ge
wapend betonconstructies strekt tot
aanbeveling.
Plaatsing in de rang van teke
naar I, salarisschaal f5820,tot
f7440, öf tekenaar II, salaris
schaal f4560,—tot f6300, ex
clusief huurcompensatie en vakan
tietoeslag. Inpassing naar bekwaam
heid in de schaal.
Goede secondaire voorwaarden.
Sollicitaties met uitvoerige inlich
tingen en voorzien van recente pas
foto te richten aan de afd. Perso
neelszaken.
