142
sinds 1955 is op dit gebied in steeds sterker
toenemende mate verandering waar te
nemen.
Een paar krantenberichten ter illustratie: de
Nieuwe Rotterdammer van 11 mei 1.1. schreef
over het structuurplan van het dorp Rozen
burg als bruggehoofd tussen Botlek en Euro
poort. In het dorp komen 4500 nieuwe huizen,
met alles wat daaraan vast hangt. Maar in het
gehele Europoortgebied en op Voorne-Putten
verwacht men de bouw binnen afzienbare tijd
van minstens 260.000 nieuwe woningen.
De Alkmaarse Courant van 2 en 12 mei 1959:
het satellietplan Noord-Kennemerland
enige jaren geleden voor een aantal ge
meentebesturen uit deze streek door vooraan
staande stedebouwkundigen opgesteld wil
voorzien in de schepping van nieuwe woon-
concentraties, ten einde te voorkomen dat de
te verwachten overloop'' der overbevolkte
Randstad Holland de gevreesde olievlekvor-
mige uitbreiding der woonkernen tot gevolg
zou hebben. Het plan voorziet in de vorming
binnen een kwart eeuw van drie grote en
vier kleine satellietdorpen, tamelijk ver ver
wijderd van de andere woonkernen in dit ge
bied.
De Amersfoortse Courant van 30 mei 1959
gaf een overzicht van de conceptie van een
nieuwe stad ten oosten van het Kralingse Bos
te Rotterdam, die plaats zal bieden aan
175.000 bewoners in een qebied van 4,5 bij
6,5 km.
In Het Vrije Volk van 1 april 1960 wees een
speciale verslaggever op de vergevorderde
bouwplannen van een villadorp bij Korten-
hoef, aan de rustige oever van een veenplas,
een luxe-bungalowdorp ver van de grote stad.
Ik vermoed, dat de lezer zelve met weinig
moeite deze kleine greep uit een grote ver
scheidenheid met voorbeelden uit eigen om
geving kan aanvullen.
Decentralisatietendensen
In steeds sterker mate is naast concentratie
van de bevolking (met een bepaalde gericht
heid op de Randstad Holland) decentralisatie
van de bewoning naar de landelijke periferie
waar te nemen. Uitentreure is van verschil
lende kanten gewezen op de omstandigheid,
dat de auto in kleine landen als het onze de
afstanden tot een haast te verwaarlozen fac
tor heeft gereduceerd. Purmerend groeit tot
woonstad van Amsterdam-Noord, Castricum
en Heiloo zijn geworden tot forensenplaatsen
van de grote industriegebieden langs de
Randstad. Het dichtgroeien in getal en last
van Den Haag bracht de gedachte naar voren
van vestiging van een regeringscentrum op
de Veluwe. De commissie-Drees heeft de mo
gelijkheden en gevolgen van decentralisatie
van de regeringsinstellingen te doorgronden.
Drees Jr., directeur van het Nationale Plan
bureau, pleitte al enige jaren geleden voor
verplaatsing van een aantal ministeries naar
een nieuwe stad, te bouwen ergens tussen
Almelo en Assen. Geen nieuwe gedachte in
tussen, wanneer we Brasilia en Ankara en de
plannen der Congolezen in het oog houden.
De decentralisatie der bewoning volgt in veel
groter verband de historische lijn. Omstreeks
de eeuwwisseling verliet haast overal de ge
goede burgerij in de oude Nederlandse
steden de eng geworden binnenstad. De uit
tocht had voor het Kadaster het gevolg, dat
op ongekende schaal in buitenwijken werd
gemeten, dat hermetingen werden verricht en
het kaartarchief van deze buitenwijken werd
gemoderniseerd. De huidige vlucht van de
kapitaalkrachtige (of van de 90 pet. hypo
theekgever) naar geriefelijker woonoorden
buiten de steenblokken van de grootstad stelt
het Kadaster evenwel voor veel gigantischer
taken, dan in 19001920 het geval was. Het
moderne wegverkeer houdt slechts rekening
met tijd, niet meer met afstand tussen woon-
en werkstad. Meer dan in 1955 bij de opstel
ling van een globaal intern overzicht, moet
heden ten dage met veranderd inzicht t.o.v.
de relatie werken—wonen—ontspannen reke
ning worden gehouden. Met de intensivering
van het autoverkeer voor ogen kan men dunkt
mij wel stellen, dat de mate van urgentie bij
hermeting van het landelijk gebied (in 1955:
50.000 ha zéér urgent, 206.000 ha urgent,
305.000 voorlopig niet te hermeten) aan plot
selinge schommelingen onderhevig kan zijn.
Het plan-Kortenhoef zij hiervan een voor
beeld, de liberalisatie van het woningbeleid
(méér nieuwe woningen in de vrije sector)
enig richtsnoer.
De auto is mede een factor in de Europese
integratie op het gebied van de vrijetijds
besteding, die ook al zijn invloed doet gelden
op het kadastrale hermetingsschema. Het
hoge welstandspeil in de Westeuropese lan
den, met name in West-Duitsland, brengt
s zomers een overstroming van onze kust
streken teweeg door onze Oosterburen, die
tot sterker uitbreiding leidt van het particulier
woningbezit. Aankoop door Duitsers van een
groot deel van de nieuwe woningen (land
huizen en bungalows) in de Noordzeekust-
