TOPOGRAFISCHE DIENST
182
netten bestonden al van de Verenigde Staten
van Noord-Amerika en van de Sovjet Unie.
De bekende rijksdriehoeksnetten van een
groot aantal Europese landen waren aan het
einde van de Tweede Wereldoorlog samen
aan een enkel coördinatenstelsel aangesloten.
Niet door een Duitse instantie gelijk we
wellicht zouden onderstellen maar door de
Amerikaanse Coast and Geodetic Survey, in
opdracht van het Amerikaanse leger, (ver
moedelijk i.v.m. de ontwikkeling van ballis
tische projectielen). Het werk der Amerika
nen had in zoverre het goede gevolg, dat
middels de Internationale Associatie voor
Geodesie en Geofysica de onderscheiden
Europese landen de taak op zich namen, de
berekening voor te bereiden van een Euro
pees eenheidsnet. Tot deze voorbereiding be
horen o.a. het verbeteren van de verbindings-
netten tussen de nabuurlanden en de vergro
ting van het aantal aanwezige bases (in Ne
derland bezaten wij alleen die van Stroe).
Voor wat het laatste betreft, sloegen de land
meetkundige instituten van Duitsland, Oos
tenrijk en Zwitserland de handen ineen: de
nieuwe basis Heerbrugg. Onder leiding van
prof. Max Kneissl van het Geodetisch Insti
tuut der Technische Hogeschool van Mün-
chen werd al eerder de nauwkeurigheid van
het z.g.n. Bodenmeerdriehoeksnet onderzocht.
Dit triangulatienet bestaat uit driehoekspun-
ten, over en weer behorende tot de hoofddrie
hoeksmetingen der drie grenslanden, waarvan
een aantal punten was gebruikt als uitgangs-
net in het centrumgedeelte van de door de
Amerikanen berekende triangulatie van het
Europese continent. De resultaten van het
onderzoek van prof. Kneissl gaven zodanige
verschillen te zien in de door de afzonderlijke
landen vastgestelde coördinaten der gemeen
schappelijke punten, dat besloten werd in
deze grensstreek t.b.v. de Europese triangu
latie een nieuwe basis te meten, die van Heer
brugg.
Zulk een zeer nauwkeurige basis in Zwitser
land voorzag tevens in de behoefte aan een
mogelijkheid in dit land van de beproeving
van elektronische instrumenten voor afstands
meting, met name de Tellurometer en de
Geodimeter. Deze kunnen vandaag de dag
onder gunstige omstandigheden op afstanden
van 5 tot 40 km een meetresultaat geven, dat
weinige cm's verschilt van de werkelijke lengte.
Om die zeer hoge nauwkeurigheid te bereiken,
is ijking dezer instrumenten nodig, het liefst
onder ongeveer dezelfde omstandigheden als
die in de dagelijkse praktijk. Deze werden
voor wat Zwitserland betreft bij de basis
Heerbrugg bereikt. Anders dan in ons vlakke
land kon de basis Heerbrugg niet rechtstreeks
worden gemeten, doch is uit een veelhoeks
trek berekend. In het artikel van prof. Kobold
gaat deze diep in op de gevolgde methode van
lengte-, hoek- en hoogtemeting. De zeer
nauwkeurige hoekmetingen (36-voudige rich
tingsmetingen met de Wild T 3, centrering
tot 0,1 mm nauwkeurigwerden op Oostenrijks
gebied verzorgd door het Bundesamt für
Eich- und Vermessungswesen te Wenen. In
Zwitserland gebeurde dat door de Eidgenös-
sische Landestopographie en door de Zwit
serse Geodetische Commissie.
P. S. T.
WESTVEST 9 DELFT
Telefoon (01730) 2 08 46 t/m 2 08 49 - Giro 103010
TOPOGRAFISCHE KAARTEN
op aanvraag verkrijgbaar o.a. in de volgende uitvoeringen
Schaal Uitvoering Prijs per blad:
1 25000 Kleurendruk f 1,75 onopgeplakt
2.gevouwen in zak
formaat
3,50 op linnen in zak
formaat
1:50000 kleurendruk 1,75 onopgeplakt
2,— gevouwen in zak
formaat
3,50 op linnen in zak
formaat
1 100000 kleurendruk 1,75 onopgeplakt
2,gevouwen in zak
formaat
4,op linnen in zak
formaat
1 200000 kleurendruk 0,80 onopgeplakt
0,95 gevouwen in zak
formaat
1,50 op linnen in zak
formaat
1 10000 Uitgave in prijs per noord- of zuid-
schets (ongekl.) helft f 2,50
Deze kaart leent zich bij uitstek voor het ontwerpen
van tracés, cultuurtechnische planning, bosstatistiek,
landbouwdoeleinden, uitbreidingsplannen en bodemkun-
dige onderzoekingen.
Volledige gegevens verstrekt de nieuwe catalogus maart
1960, welke franco wordt toegezonden na ontvangst
van f 1,25, over te schrijven op postrekening 103010.
