van de materialen is samengesteld uit grafie
ken betreffende de breedte- en lengtewerking
van de materialen. Deze werking werd gedu
rende 36 maanden opgenomen met dezelfde
detail-coördinatograaf van Haag-Streit. De
temperaturen varieerden van 1525° C, ter
wijl de relatieve vochtigheid zich tussen de
40—70 bewoog.
Het materiaal werd door middel van het Gabs-
hangsysteem bewaard.
De proeven werden genomen om de praktische
bruikbaarheid van het materiaal te onderzoe
ken, tengevolge waarvan geen bijzondere
meetinstrumenten werden gebruikt.
Het is niet denkbeeldig dat men bij bepaalde
instellingen door verschillende omstandighe
den, zoals omgeving, verwarming, meetappa
ratuur, behandeling en bewaring, andere re
sultaten met de betreffende materialen heeft
gekregen.
In dit artikel zijn alleen de ervaringen van de
Meetkundige Dienst van de Rijkswaterstaat
genoteerd en het wil er als zodanig geen aan
spraak op maken de enig juiste beoordeling
van de materialen te zijn.
„Gewapend papier"
Hoewel dit materiaal in het algemeen wel be
kend zal zijn, is het mogelijk toch gewenst het
in deze beschouwing op te nemen. Gewapend
papier is papier dat voorzien is van een alu
minium tussenlaag. Men kan het anders en
beter stellen, n.l.: aluminium waarop aan beide
zijden een vel papier door middel van kleefstof
is aangebracht.
De gemiddelde werking van deze materialen
is 0,25 mm per meter.
Deze tekeningdragers zijn zeer goed met nor
male O.I. inkten betekenbaar en tevens goed
radeerbaar. Zij zijn zeer geschikt voor kaar-
teringswerkzaamheden.
Pagra
Verkrijgbaar in drie soorten:
a. aluminium-plaat van 0,1 mm dikte beplakt
met papier van 220 gm2
b. aluminium-plaat van 0,6 mm dikte beplakt
met papier van 220 gm2
c. aluminium-plaat van 1,3 mm dikte beplakt
met papier van 280 gm2
De eerste twee soorten zijn ook met zilver
bromide-papier (fotografisch papier) verkrijg
baar.
Het leverbare formaat bedraagt maximaal
100 x 148 cm.
Het standaardformaat is 70 x 100 cm.
Schoeller shammer
Is verkrijgbaar in zes soorten:
a. aluminium-vel van 0,06 mm dikte met
ruw of glad papier, totale dikte 0,38 mm.
b. aluminium-vel van 0,1 mm dikte met
ruw of glad papier, totale dikte 0,6 mm.
c. aluminium-plaat van 0,3 mm dikte met
ruw of glad papier, totale dikte 0,8 mm.
d. aluminium-plaat van 0,5 mm dikte met
ruw of glad papier, totale dikte 1,0 mm.
e. aluminium-plaat van 0,75 mm dikte met
ruw of glad papier, totale dikte 1,25 mm.
aluminium-plaat van 1,0 mm dikte met
ruw of glad papier, totale dikte 1,5 mm.
Het materiaal onder a en b genoemd kan in
rollen van 0,73 x 10 m en in de formaten: 73 x
102, 51 x 73 en 70 x 80 cm worden geleverd.
De overige soorten zijn leverbaar in de forma
ten 73 x 102, 53 x 100 en 70 x 90 cm. Afwij
kende formaten tot een breedte van 102 cm.
Aluparole
Dit materiaal is verkrijgbaar in 4 soorten:
a. 20.5 AF 0,1 mm dikte met glad oppervlak
b. 20.3 A 0,3 mm dikte met glad oppervlak
c. 20.3 A 0,5 mm dikte met glad oppervlak
d. 20.3 A 0,75 mm dikte met glad oppervlak
Deze tekeningdragers worden geleverd in vel
len van het formaat 73 x 102 cm.
Korrektostat
Korrektostat kan nauwelijks onder de teke
ningdragers worden genoemd omdat het in
feite een fotografisch materiaal is, d.w.z. een
basismateriaal, zonder lichtgevoelige laag.
Het materiaal leent zich tengevolge van de
gespoten papiervezel eigenlijk niet voor
fraai tekenwerk en is slecht radeerbaar. Bo
vendien komen er vrij gemakkelijk knikken in;
het is dus nogal kwetsbaar.
Plastic-tekeningdragers.
Hoewel de navolgende vier soorten in het al
gemeen als plastic-tekeningdragers worden
beschouwd kunnen ze niet tot de z.g. maat
vaste materialen worden gerekend.
Ultraphan
De gemiddelde werking van dit materiaal be
draagt 0,75 mm per meter. Het is goed
te betekenen met gewone O.I. inkt en met
„Pelikan" T- en TN-inkt van Gunther Wag
ner. Het wordt o.m. op rollen van 1,20 x
108
