Het Cronaflex kan op normale wijze voor
het lichtdrukprocédé worden aangewend. Het
materiaal is door middel van coating van een
gematteerde laag voorzien.
T eknoplart
Ook dit materiaal is in Nederland nog niet
verkrijgbaar, maar dit zal vermoedelijk spoe
dig het geval zijn. Formaten en dikten zijn
niet bekend. Proeven genomen met een stuk
van dit materiaal geven goede verwachtingen.
Het is vermoedelijk niet geschikt voor kaar-
teringswerkzaamheden.
Trans Pagra
Evenals Teknoplan is ook deze tekeningdra
ger nog niet leverbaar. Het is een polyester,
aan twee zijden voorzien van transparant
papier. Uit een proefstukje bleek dat het zeer
goed met de normale O.I. inkt betekenbaar is.
Proeven betreffende de werking konden niet
worden genomen, doch omdat het een po
lyester is mag worden verwacht dat dit zeer
gunstig zal zijn.
Formaten en dikten zijn niet bekend.
Volledigheidshalve moeten nog „Hostaphan"
Mylar' en ,,Zellon' worden genoemd. De
eerste twee zijn polyester materialen. Laatst
genoemde is een cellulose-acetaat. Met deze
materialen werden geen proeven genomen.
Algemene opmerkingen
De meeste plastics zijn in de eerste plaats ont
wikkeld t.b.v. de grafische werkzaamheden,
tengevolge waarvan sommige materialen door
de grove mattering minder goed betekenbaar
zijn. Het soms grote verschil in werking tussen
polyvinyl materialen vindt zeer vermoedelijk
zijn oorzaak in de toepassing van verschillen
de weekmakers.
De polyvinylmaterialen moeten verwijderd
blijven van alle warmtebronnen zoals teken
lampen, verwarming, langdurige zonnewarmte
e.d. omdat anders het gevaar ontstaat dat het
materiaal vervormt. Bij polyester materialen
ligt de deformatiegrens belangrijk hoger en is
dus het gevaar van vervorming bij verwarming
minder groot.
De mattering van de polyvinyl materialen is
in het algemeen mechanisch verkregen, terwijl
dit bij de polyester materialen op chemische
wijze geschiedt.
Een bezwaar tegen de chemische mattering is
dat door iets te sterke radering de coating ver
dwijnt, waarna het op het te voorschijn ko
mende basis-materiaal onmogelijk is een goede
iriktlijn te tekenen. Een materiaal voorzien van
een coating kan het beste worden geradeerd
met gum of een glas-radeerstift. Bij sommige
polyesters zoals b.v. Stabilane-wit kan een z.g.
touch-up worden bijgeleverd, waarmede een
beschadigde of geradeerde coating opnieuw
kan worden aangebracht.
Zoals uit de voorgaande beschrijving blijkt
zijn de polyestermaterialen met waterige ink
ten wel goed betekenbaar doch de hechting
van deze inkten aan het oppervlak is niet
sterk. Men moet dus met inkt betekende po
lyesters zeer zorgvuldig behandelen. Mogelijk
zal in de toekomst de werkelijk juiste inkt voor
deze materialen nog eens worden samenge
steld
Uit de beschouwingen blijkt dus dat de po
lyvinyl materialen het beste met enigszins et
sende inkten, zoals Pelikan S-, K- en astrafoil-
inkt kunnen worden betekend. Voor de po
lyesters kan men het beste de waterige, niet-
etsende inkten zoals O.I. inkt, Pelikan T- en
TN-inkt gebruiken.
Tevens kan men vaststellen dat om van een
tekening op polyvinyl een lichtdruk te ver
vaardigen dit moet geschieden volgens het
koude procédé. De polyester-tekeningdragers
kunnen zonder gevaar voor vervorming op de
gebruikelijke wijze door middel van de licht
drukmachine worden gekopieerd.
De geschiktheid van het materiaal voor kaar-
teringswerkzaamheden wordt bepaald door de
dikte, de kleur, vlak liggen, de maatvastheid
en eventueel de betekenbaarheid met inkt. In
het algemeen zijn de hiervoor genoemde wit-
kleurige materialen te verkiezen boven de
transparant-grauwkleurige materialen. Deze
zijn niet geheel onbruikbaar voor dit doel,
doch tengevolge van de slechte zichtbaarheid
van de gekaarteerde punten minder aan te
bevelen.
In het algemeen zijn de polyesters, op een
enkele uitzondering na, tengevolge van de
geringe dikte en de kleur niet geschikt voor
kaarteringswerkzaamheden en moeten in
hoofdzaak worden aangewend als calqueer
materiaal.
Polyvinyl zowel als polyester en polykarbonat
zijn sterk statisch en trekken daardoor zeer
gemakkelijk stof, as e.d. aan.
Mogelijk ten overvloede zij nog vermeld dat
voor het inkten van de plastic-materialen trek
pennen met extra verharde punten dienen te
worden gebruikt.
Zie aanvulling op blz. 128.
112
