234
Verdere gegevens:
lengte 43 cm; hoogte 22 cm; gewicht 6,2 kg;
vergroting 44 x;
coïncidentieniveau met een hoekwaarde van
10" per interval van 2 mm, zichtbaar door het
oculair of links van de kijker (in het instru
ment bevindt zich hiertoe een omschakel-
mechanisme)
optische micrometer (planparallelle plaat) met
een max. bereik van 0,5 cm;
vrije objectiefdiameter 56 mm.
Het instrument bestaat uit één geheel, waar
bij de optische micrometer en het buisniveau
zijn ingebouwd.
Het doosniveau is vervangen door twee lood
recht op elkaar staande buisniveaus (9), met
een hoekwaarde van 2' per interval van 2 mm.
Dit is noodzakelijk geworden, doordat de
spoed van de kipschroef zeer fijn is uitge
voerd.
Immers des te nauwkeuriger de eerste as ver
tikaal is gesteld, des te minder behoeft de
kijker bij het inspelen gekipt te worden.
Om te komen tot een juist inzicht van de
nauwkeurigheid werden twee kringwaterpas
singen uitgevoerd, één met behulp van 2 in-
varbaken van 3 meter en bouten als hoogte-
merken en één met perspexplaatjes als hoogte-
merken, beide door twee waarnemers.
Deze hoogtemerken maken deel uit van twee
objecten van deformatiemeting.
Het onderzoek is op dezelfde manier gedaan
als t.b.v. het nauwkeurigheidsonderzoek van
de Wild N3. Voor de beschrijving van de op
zet der metingen verwijs ik naar mijn artikel
in het maartnummer van Geodesia.
De standaardafwijking per km enkele water
passing bedroeg bij de kringwaterpassing met
bouten als hoogtemerken fi 0,45 tegen n
0,76 met de Wild N3. Bij de tweede kring
waterpassing met plaatjes als hoogtemerken
vond ik fi 0,28 tegen 0,28 met de Wild
N3.
Hieruit blijkt, dat bij slagen onder de 10 m,
zoals bij de plaatjes veelal het geval is, de
nauwkeurigheid gelijk is aan die van de Wild
N3. Bij slagen boven de 10 m blijkt duidelijk
de grote nauwkeurigheid van de Ni 004.
Deze grote nauwkeurigheid wordt veroor
zaakt door de robuste en toch bijzonder fijne
uitvoering. De fijne spoed van de kipschroef
garandeert een zeer precieze inspeling van de
bel. Het feit, dat de bel zichtbaar is in het
oculair, is een wezenlijk voordeel.
De kruisdraad is zeer fijn uitgevoerd.
Het instrument lijkt mij zeer goed bestand
tegen ontregeling, ofschoon de proefperiode
te kort was om hierover een juist oordeel te
vormen.
De spoed der stelschroeven en centrale instel
lens kunnen m.i. wel wat grover uitgevoerd
worden. Dit zou het tempo der werkzaam
heden ten goede komen. Door de robuste
bouw is de stabiliteit van de ingespeelde bel,
ook bij vrij krachtige wind, groot; de vlotheid
van werken wordt er daarentegen enigszins
door gedrukt. Speciaal met het oog op defor
matiemetingen moet ik zeggen, dat de 0,5 cm-
uitvoering van de planparallelle glasplaat voor
de waterpassing van de plaatjes een wezenlijk
nadeel is.
Het instrument moet immers zodanig opge
steld worden, dat de streep van het plaatje,
met ingespeelde bel, door draaiing met de
planparellelle glasplaat bereikbaar is.
De marge is slechts 0,5 cm. Bovendien is bij
een hoogteverschil van twee opeenvolgende
plaatjes, ontstaan door verzakking, van meer
dan 0,5 cm reeds een tussenpunt nodig.
Dit kan ondervangen worden door het toepas
sen van de plaatjes, uitgevoerd met meerdere
streepjes op onderlinge afstand van 0,5 cm.
Dan resteert slechts het nadeel, dat moeilijk
in twee opeenvolgende opstellingen op de
zelfde streep gericht kan worden.
De 3 meter-invarbaken zijn zeer nauwkeurig,
doch met het oog op de vele opstellingen der
baken bij deformatiemetingen, nogal onhan
dig in het gebruik. Baken, uitgevoerd met
een streepverdeling van één mm in één verti
cale lijn en daarmee gepaard gaande kortere
en lichtere uitvoering, verdienen hierbij de
voorkeur.
Om tot een inzicht te komen hoe het instru
ment reageert op snelle temperatuurswijziging
(b.v. vanuit de schaduw in de zon of vanuit
een verwarmd vertrek in de vorst), werd met
de Ni 004 en de Wild N3 gelijktijdig en
onder dezelfde omstandigheden een z.g. tem-
peratuurproef uitgevoerd.
Hiertoe werden de 2 instrumenten opgesteld
in een onverwarmde zaal met een baak, sta
biel opgesteld op 30 m afstand. Elk instru-
