281
geldt voor de uitwerkingsinstrumenten waar
bij, voor zover zij mechanische gedeelten be
vatten, bij de moderne constructies de grens
van het mogelijke al vrijwel bereikt schijnt te
zijn, doch die nog een hogere nauwkeurigheid
kunnen halen door het vervangen van optische
en mechanische transformaties door elektro
nische. De ontwikkeling van deze nieuwe
typen van instrumenten is op verschillende
plaatsen ter hand genomen. Ook aan de be
reikbare nauwkeurigheid is echter door de na
tuur een grens gesteld daar men de invloed
van de atmosfeer tussen voorwerp en camera
nu eenmaal niet kan uitschakelen. De straal
breking is hier een belangrijke foutenbron
waarvan nog betrekkelijk weinig bekend is.
Het onderzoek naar haar eigenschappen is
echter ter hand genomen zodat tenminste in
de toekomst wellicht ongunstige omstandig
heden kunnen worden vermeden. Samenvat
tend kan dus worden vastgesteld dat zowel de
nauwkeurigheid als de volledigheid van uit
luchtfoto's getekende kaarten in de toekomst
nog verbeterd zullen kunnen worden, waar
door de toepassingsmogelijkheden zich naar
rato zullen uitbreiden. Deze vooruitgang zal
echter langzaam gaan daar iedere stap vooruit
moeilijker wordt naarmate men het eindpunt
nadert.
Een essentiële en misschien zelfs revolutio
naire wijziging is echter te verwachten wan
neer het inzicht baanbreekt dat wij tot op
heden de luchtfoto in het algemeen hebben
misbruikt. Om u dit duidelijk te maken moet
ik mijn toevlucht nemen tot een vergelijking.
Tweehonderd eeuwen geleden was de mens
al in staat om afbeeldingen van zijn mede
mensen en huisdieren te maken. Twee eeuwen
geleden had zijn techniek zich veel verder ont
wikkeld en was hij in staat goed gelijkende
portretten te maken in kleuren. Beide soorten
afbeeldingen zijn echter subjectief en geven
slechts de visie van de kunstenaar en dan nog
slechts voor zover zijn technisch kunnen dat
toeliet. Tegenwoordig maakt men eenvoudig
een foto, al of niet in kleuren, die een objec
tief portret geeft waaraan ieder zijn subjec
tieve interpretatie kan toevoegen. Diegene die
op basis van een foto een getekend portret
zou vervaardigen wordt door de kunstenaars
als een klungel en door de fotografen als een
vandaal beschouwd. Waar het echter gaat om
de afbeelding van de aarde hebben wij nu net
dit stadium bereikt en zouden we onszelf dus
als klungels of vandalen moeten beschouwen.
Wij kunnen ons hoogstens verdedigen door te
zeggen dat de luchtfoto, als een willekeurig
gerichte centrale projectie van het terrein niet
geschikt is om er op een eenvoudige manier
maten aan te ontlenen. Dit excuus vervalt
wanneer wij de foto zelf de eigenschappen
konden geven van een parallelprojectie van
het terrein in de richting van de plaatselijke
verticaal, zodat de foto direct als kaart ge
bruikt kan worden.
Welnu, het hiervoor benodigde instrumenta
rium bestaat en het werkt.
De tijd laat niet toe het te beschrijven maar
het resultaat is van eminent belang. De kaart,
zoals die uit een luchtfoto wordt getekend, be
vat alleen die informatie die de fotogrammeter
voor een bepaald doel nodig acht. Wil men
voor een ander doel dezelfde luchtfoto's ge
bruiken, dan moet men het gehele proces her
halen en een nieuwe keuze uit de beeldinhoud
maken. Het resultaat blijft echter subjectief.
Heeft men echter eenmaal in de foto zelf de
omvorming van centrale tot parallelprojectie
tot stand gebracht dan kan ieder op eigen
wijze aan deze fotokaart de gegevens ontlenen
die voor zijn doel nodig zijn en hij is daarbij
onafhankelijk van anderen.
De volgende stap is dan dat, zodra men enige
ervaring heeft verkregen in het lezen van
foto's, het voor vele doeleinden onnodig zal
kunnen blijken nog een kaart in de huidige
vorm te tekenen. Dan zal de fotokaart op de
duur normaal en de getekende kaart uitzon
dering kunnen worden zodat zowel de kaart-
vervaardigers als de kaartgebruikers hun ge
woonten zullen moeten herzien.
Zelfs als dit visioen slechts ten dele waarheid
wordt, zal het grote veranderingen met zich
mee kunnen brengen.
Meneer de Voorzitter,
Gemiddeld ééns per minuut heb ik in het voor
gaande een onderwerp genoemd waarover ge
makkelijk een uur te praten zou zijn. Ik ben
dus zeer onvolledig en vaag geweest doch
daar dit tot de beroepscode van de toekomst
voorspellers behoort, wil ik besluiten met als
mijn overtuiging uit te spreken dat aan de
luchtkaarteringsmethode nog een grote toe
komst is beschoren, zelfs al is het op heel
andere gronden dan ik u nu heb voorge
spiegeld.
