147
In zijn eigen omstandig verslag aan de koning,
gedateerd Nijmegen 15 oktober 1825, grijpt
hij steeds terug op de rapporten van zijn of
ficieren. Samen met de overzichtstekeningen
van luitenant-kolonel Ninaber, chef van de
brigade ingenieurs, krijgt dit eerst recht ge
stalte. Tot juli 1825 was Krayenhoff samen
met Ninaber bezig geweest alles te inspecte
ren. Een dikke bundel .Memories der officie
ren" geeft een volledige informatie omtrent
zijn arbeid. De 19e en 20e juli 1825 besteedde
hij om ,,het systema van bevestiging finaal
te ontwerpen". Het defensieprogram, onder
zijn supervisie uitgewerkt, was dus klaar.
In de volgende jaren werd op de basis van
een triangulatieplan een militair-topografische
kaart samengesteld.3)
Aan Krayenhoffs verslag was, behalve een
memorie met de inzichten van de gouverneur,
schout-bij-nacht Cantzlaar, ook een rapport
van de luitenant-kolonel J. C. Ninaber toe
gevoegd. Dit handelt voornamelijk over de
wijze van inrichten der nieuwe, door Krayen
hoff op het terrein aangewezen, vestingwer
ken.
Hij kwam dus uiteindelijk wel met een deug
delijk plan voor de verdediging van Curasao,
maar aan bescherming van het openliggende
Aruba en Bonaire viel niet te denken.
Het voert te ver, alle bijzonderheden van de
uitgebreide militaire werken te omschrijven.
Men mag zeggen, dat in het optreden van
Krayenhoff nog altijd iets van het pathos van
de revolutietijd voortleefde. Hij wilde, zo zegt
Prof. Ozinga1), Curasao tot een tweede Mal
ta maken, terwijl de Commissaris-Generaal
J. van den Bosch (die in 1827 op het toneel
verscheen) juist zeer nuchter was en meende
dat Curasao zelfs met zijn uitgebreide werken
niet te houden zou zijn. Aan deze generaal
van den Bosch werden de door Krayenhoff
uitgewerkte plannen en rapporten ter verdere
behandeling toevertrouwd.
Het plan Krayenhoff moest door een meer
geconcentreerd plan vervangen worden, Ni
naber was het daarmee eens. Veel van zijn
zorgvuldig voorbereide plannen, die zelfs het
bouwen van hele blokken officierswoningen
inhielden, zou niet worden uitgevoerd. De
kosten zouden verminderen van ca. 7 miljoen
gulden tot ruim 2 miljoen. Met de voltooiing
van de vestingwerken van stad en haven werd
voortgegaan; de beslissing omtrent de overige
werken werd tot 1830 uitgesteld. Wel is nog
de sluitketting met zijn toren voor de kaap
stand gereedgemaakt (de ontwerptekening,
gesigneerd B. van Rijswijk, is van november
1835).
In 1831 blijkt de bouw reeds te zijn gestaakt.
Het opgeven van het zich in aanleg bevinden
de Pietermaaifort had voor de historische
Willemstad zeer bijzondere gevolgen: bekend
zijn de plannen voor uitleg van de stad van
1860!
Nog steeds blijven het Waterfort van 1826,
fort Marietje, Riffort e.a. de forten van
Krayenhoff. Zijn werkstukken zijn het, die
nog steeds het zeefront en het binnenkomen
van Willemstad beheersen (er is niet zo heel
veel over van het oorspronkelijke, maar van de
zee uit gezien levert Riffort samen met Wa
terfort toch nog een imposant gezicht op).
De verdedigingswerken blijven nog altijd de
monumentale belichaming van Curasao's ge
schiedenis en Krayenhoff heeft daarop zijn
stempel gedrukt.
Op de basis van een regelmatige driehoeks
meting, uitgevoerd door de le luitenant L.
Lens, begon de topograaf J. V. B. Werbata in
1906 de nieuwe opneming van het eiland. In
1907 was de triangulatie klaar, in 1908 wer
den de eerste bladen voor de druk naar ons
land gestuurd. De gehele kaart van 18 bladen
is in 1916 verschenen. Ook hier is de neerslag
van Krayenhoffs werk terug te vindend')
Op 24 november 1840 is hij overleden. De
laatste jaren vóór zijn dood kon hij zich wij
den aan zijn liefhebberijstudies, natuurkunde
en astronomie. Krayenhoff is begraven op het
fort buiten de Hezelpoort te Nijmegen, dat
ook naar hem genoemd is. Met hem is een
belangrijke Nederlander heengegaan!
Enkele bronnen:
Zie ook: Levensbijzonderheden van de Lt.-Generaal
Baron C. R. T. Krayenhoff, door hemzelf op schrift
gesteld en op zijn verlangen in het licht gegeven door
Mr. H. W. Tydeman, Prof. Jur. aan de Universiteit te
Leiden. Uitgegeven te Nijmegen door C. A. Vieweg in
1844.
2) Zie „Map Ninaber" in bibl. van het Min. van Zaken
Overzee.
3) Vele tekeningen en ontwerpen komen voor in „De
monumenten van Curasao in woord en beeld" van Prof.
Dr. M. D. Ozinga, 1959.
4) Zie3).
3) Zie voor oudere kaarten van Curasao: Joannes de
Laet, Jaerlijck Verhael van de verrichtingen der Ge-
octroyeerde West-Indische Compagnie in 13 boecken,
Werken van de Linschoten-Vereniging, XL. door S. F
L'Honoré Naber en J. C. M. Warnsinck; West-In
dische Gids 1928, blz. 100; kaartenverzameling Bodel
Nijenhuis in Leidse Universiteitsbibl., port. 63, nrs. 21,
32, 33, 43, 44.
