het opstellen van een
theodoliet met centreerkijker
1.)
190
door P. Slump, H.T.S.-praktikant
De klassieke methode
Het statief wordt globaal boven een punt ge
plaatst. Aan de kop van het statief bevestigt
men een schietlood. De poten worden nu zo
danig de grond ingedrukt, dat de statiefkop
zo goed mogelijk horizontaal komt, en het
schietlood boven het punt hangt. Hierna wordt
het instrument op het statief geplaatst. De
eerste as wordt globaal verticaal gesteld en
men kijkt door de centreerkijker of het in
strument goed gecentreerd staat. Is dit niet
het geval, dan wordt de uitwijking wegge
nomen door het instrument te laten glijden
over de statiefkop.
Een nieuwere methode
Het instrument wordt voordat het opgesteld
wordt reeds op het statief bevestigd. Men
plaatst één poot op de grond op een afstand
fig. 1
van ongeveer 75 cm van het punt. Met in elke
hand een statiefpoot, en kijkend door de cen
treerkijker, manoeuvreert men zodanig dat het
punt in de vizierlijn van het centreerkijkertje
komt. De twee poten die men in de hand heeft,
drukt men naar het middelpunt (statiefkop)
toe, tot zij de grond raken.
In het algemeen zal het instrument iets scheef
staan. Deze scheve stand neemt men weg door
de éénpoot naar het middelpunt toe c.q. van
het middelpunt af te schuiven. Dit naargelang
de scheve stand van de eerste as.
Nu zal men zien, dat, als men de statiefkop
op deze manier zo goed mogelijk horizontaal
stelt, het punt nog zo goed als in de vizierlijn
van de centreerkijker ligt.
Door één poot naar het middelpunt toe te be
wegen draait de statiefkop op een cirkel. Het
vlak tussen de twee poten die op de grond
staan is een gelijkbcnig driehoekig vlak. (Men
denke de poten naar boven doorverlengd, tot
ze elkaar snijden.) De loodlijn uit de top neer
gelaten op de verbindingslijn tussen de ge
noemde twee poten is de straal van de cirkel,
en het voetpunt het middelpunt. (Zie figuur
fig. 2
