daarvoor ingerichte meetstaten, wordt van het
paspunt een duidelijke situatieschets gete
kend, die later nodig is voor de juiste inter
pretatie bij de ontschranking of bij de abso
lute oriënteringen in de A8 of A6. De gekozen
punten worden bovendien op de foto's om
cirkeld en genummerd, In vele gevallen zal
de meting bestaan uit een achterwaartse in
snijding met 4 of 5 richtingen, waarbij in
hoofdzaak gebruik gemaakt wordt van de
vaste punten van de Rijksdriehoeksmeting,
maar ook worden de paspunten vrij vaak vast
gemeten aan Kad.-stenen. Er wordt in voor
komende gevallen ook gebruik gemaakt van
punten van de Rijkswaterstaat.
De meetgegevens worden uitgewerkt door de
technische ambtenaren. Vereffening van de
voorlopige coördinaten vindt niet plaats, om
dat deze voldoende nauwkeurig zijn met be
trekking tot de schaal 1:12.500, waarop ont-
schrankt wordt.
Naast de methode van de terrestrische pas-
puntsbepaling, wordt bij de Topografische
Dienst ook de radiaaltriangulatie toegepast.
Deze methode vindt vooral daarom toepas
sing, omdat het de mogelijkheid biedt het zeer
dure buitenwerk aanmerkelijk te verminderen,
maar ook om in moeilijk te meten gebieden
toch coördinaten te verkrijgen. Bovendien
leent ons vlakke land zich er bijzonder goed
voor. Aangezien de nauwkeurigheid der co-
ordinaten van de paspunten verkregen door
radiaaltriangulatie ruim voldoende is voor het
doel, n.l. uitwerking der luchtfoto's op schaal
1:12.500, wordt deze methode veelvuldig toe
gepast. Gehele stafbladen worden op deze
manier gemeten. Om voldoende controle op
de metingen te hebben, wordt in iedere strook
ong. 35 van de benodigde paspunten ter-
restrisch bepaald, gelijkmatig verdeeld over de
hele strook. Iedere strook wordt, na bereke
ning in een voorlopig stelsel, gelijkvormig
aangesloten aan 2 terrestrisch gemeten pas
punten. De overige terrestrische paspunten
leveren verschillen in x en y op, welke in een
grafiek uitgezet worden en zodoende duidelijk
de grootte van de schaal- en azimuthsfouten
tonen. (3). Deze fouten worden d.m.v. cor
rectieberekeningen in het voorlopige stelsel
geëlimineerd, waarna de hele strook over-
bepaald gelijkvormig aangesloten wordt aan
alle daarin voorkomende terrestrische punten.
De coördinaten van de punten die in 2 aan
sluitende stroken voorkomen, worden daarna
nog gemiddeld. Aangezien de luchtfoto's door
de KLM Aerocarto n.v. vervaardigd, zelden
grotere hellingen hebben dan 1 graad, liggen
nadirpunt, isogoonpunt en hoofdpunt zeer
dicht bij elkaar en kan van hoofdpuntstrian
gulatie gebruik worden gemaakt.
Sinds 1958 wordt de radiaaltriangulatie uit
gevoerd op de Wild RTl, die ontwikkeld
werd door Prof. R. Roelofs, Hoogleraar aan
de Technische Hogeschool te Delft. Het wer-
180
Radiaaltriangulator
Wild RT 1
