fig. 5
217
strumentarium dient hem ter beschikking te
worden gesteld door de instrumentenfabriek.
Jenoptik heeft het automatische waterpas
instrument Koni 007 op de markt gebracht.
Bij het waterpassen dient men de vizierlijn
van het waterpasinstrument horizontaal te
stellen. Bij de klassieke waterpasinstrumenten
geschiedt dit door het inspelen van het buis
niveau (richtlijn niveau evenwijdig vizierlijn),
bij de moderne automatische waterpasinstru
menten door middel van de z.g. compensator.
Als de vizierlijn van een waterpasinstrument
niet horizontaal gesteld is, komt de horizon
tale straal uit de voorwerpsruimte niet terecht
in het snijpunt der kruisdraden, maar daarvan
verwijderd op een afstand a. f a (zie fig.
1 Wordt nu achter het objectief een optisch
element aangebracht, dat de horizontale straal
in tegengestelde richting over een afstand a
doet verschuiven, dan komt deze toch in het
snijpunt der kruisdraden terecht en is de af
lezing dus juist (fig. 2). Als optisch element
is hiervoor een hoekspiegel te gebruiken, die
de straal 200 gr doet ombuigen. Een verschui
ving van de hoekspiegel, in fig, 3 als prisma
aangegeven, in de richting van de hypotenusa
over een afstand a 2 doet de uittredende
straal over een afstand a verschuiven. Beves
tigt men deze hoekspiegel aan een slinger met
een lengte f 2, dan wordt de hoekspiegel bij
een hellingshoek a van de vizierlijn over een
afstand (f:2) a a:2 verschoven en dus
de lichtstraal over een afstand a. Dit systeem
is in de Koni 007 toegepast! (zie fig. 4). Ach
ter het venster 1is een pentagoonprisma
(2) aangebracht, dat ook als optische micro
meter dienst doet. Onder het objectief (3)
met de centrale instellens (4) bevindt zich het
fig. 6
