kaartreproduktie I
299
door M. J. Flink Ing., Chef Kartograaf A, Hoofd van een teken
afdeling van de Meetkundige Dienst van de Rijkswaterstaat te Delft
Inleiding
Tengevolge van de steeds toenemende be
langstelling in landmeetkundige kringen ten
aanzien van de kaartreproduktie kan het
wellicht nuttig zijn te trachten een, zij het
slechst globaal, overzicht te geven van de
verschillende mogelijkheden, die de moderne
reproduktietechnieken bieden. In dit over
zicht zal in het algemeen echter niet nader
worden ingegaan op de chemische samen
stelling van lichtgevoelige lagen, de ontwik
kel- en fixeerbaden, de belichtingstijden enz.,
doch alleen een beschouwing worden gegeven
over de meest bekende kopieermethoden en
de toepassing hiervan.
Het kopiëren van kaarten met pen en inkt of
potlood is een klassieke werkwijze, die mo
menteel in vele gevallen alleen nog als een
soort werkverschaffing kan worden be
schouwd. (Ter voorkoming van eventuele
misverstanden moge er op worden gewezen
dat er staat: ,,in vele gevallen" en niet: ,,in
alle gevallen".) De mechanische kaartrepro
duktie heeft geleidelijk deze kopieerwerk
zaamheden overgenomen en het resultaat
hiervan is, dat men in vergelijking met eerst
genoemde wijze van kopiëren:
1een zeer grote tijdwinst op de tekenka
mers verkrijgt;
2. de kopieën belangrijk sneller worden ver
vaardigd;
3. de kostenbesparing bepaald aanzienlijk is.
Opgemerkt dient echter te worden dat het te
kopiëren origineel „in inkt" moet worden ge
tekend of gegraveerd. Wanneer men kan
volstaan met een tekening „in potlood"
wordt een fotografische reproduktie hiervan
een enigszins twijfelachtige aangelegenheid.
Potlood heeft n.l. in het algemeen een onre
gelmatige en slechte dekking.
In het laatstgenoemde geval zal men de kopie
moeten vervaardigen door het origineel met
pen en inkt te calqueren óf genoegen moeten
nemen met een veelal kwalitatief minder
fraaie fotografische kopie.
Er zijn wel potloden in de handel verkrijg
baar die speciaal voor kopievervaardiging
een goed dekkende lijn dienen te geven, doch
deze blijken toch niet altijd tot het gewenste
resultaat te leiden. Volledigheidshalve zij
vermeld dat dit o.m. de „Duralar"-stiften en
potloden van Staedtler en die van „The
Ruwe Pencil Company" zijn.
De te kiezen kopie-vorm wordt bepaald
door:
a. de samenstelling (de soort) van de
tekeningdrager;
b. de „dekking" van de tekening (b.v.
diep zwarte lijnen geven een goede
dekking en hierdoor verkrijgt men een
scherpe kopie)
c. de eisen gesteld aan het doel en ge
bruik van de te vervaardigen kopie.
Alvorens met het tekenen van een kaart
wordt aangevangen, dient te worden vastge
steld, welke soort kopie men hiervan wenst
te vervaardigen. De kaartvervaardiging zal
dus moeten worden afgestemd op de te vol
gen reproduktie-methode en niet de repro-
duktie-methode op de wijze van kaartver
vaardiging.
Overleg en samenwerking tussen kaartteke
naar en reprograaf zullen voor een goed re
sultaat beslist noodzakelijk zijn.
Zoals reeds vermeld, zijn bij de kopiever-
