304
wijderen opdat deze later geen schadelijke
inwerking meer op het materiaal kunnen uit
oefenen.
Om nu een rechtlezend-positieve kopie te
verkrijgen, wordt het negatief op dezelfde
wijze als eerst het origineel in het vacuüm-
raam gelegd en hierop weer het lichtgevoe
lige materiaal. De hierboven beschreven han
delingen worden herhaald.
Tijdens dit procédé zullen dus nu de zwarte
gedeelten van het negatief (de gedeelten die
op het origineel niet door lijnen bedekt zijn)
helder doorschijnend en de doorzichtige ge
deelten van het negatief (dus de lijnen van
het origineel) in zwart op de kopie te voor
schijn komen.
Buiten de normale negatief-positief-methode
kan men nog twee andere procédé's toepas
sen, waarbij dan het zwart-wit'te negatief
vervalt. Men kent n.l.:
a. Het omkeerprocédé
Dit procédé kan men o.m. bij de contact
kopie toepassen. Alle handelingen zijn zoals
hiervóór reeds beschreven tot aan het fixe
ren. Na het ontwikkelen wordt direct ge
spoeld en vervolgens wordt het materiaal in
een zogenaamd ..omkeerbad" gedompeld, sa
mengesteld uit kopersulfaat, waterstofperoxi
de, een zuur en water. Vroeger gebruikte
men hiervoor kaliumbichromaat. Het om
keerbad verwijdert het neergeslagen zilver
uit het negatief. Daarna wordt er weer ge
spoeld en vervolgens opnieuw belicht. De
gedeelten van het negatief die niet belicht
waren (dus de lijnen, etc.) worden nu dus
wel belicht. Een gevolg hiervan is dat na op
nieuw ontwikkelen en fixeren deze gedeelten
(de lijnen) zwart en de na de eerste belich
ting ontstane zwarte gedeelten (de niet be
tekende gedeelten) nu door het in het om
keerbad verwijderde neergeslagen zilver,
blank zijn geworden. Er is nu een spiegel
beeldig positief ontstaan in plaats van een
spiegelbeeldig negatief. Door de film een
voudig om te draaien verkrijgt men een
rechtlezend positief. Het beeld staat dan ech
ter op de achterkant of onderzijde van de
film.
b. Autopositieve filmmaterialen
Deze materialen hebben op de fabriek een
soort voorbelichting" ondergaan. Men heeft
dus niet de normale lichtgevoelige laag zo
als bij toepassing van het omkeerprocédé,
doch een speciaal voorbehandelde laag. De
materialen geven na ontwikkeling en fixering
direct een spiegelbeeldig positief beeld.
2. Reflexkopie
Indien een tekening op ondoorzichtig mate
riaal is vervaardigd, zoals zwaar tekenpapier
of astrafoil white opaque, dan kunnen ook
hiervan, behalve door middel van de repro-
duktie-camera (waarover later), met behulp
van het vacuümraam kopieën worden ge
maakt, doch nu alleen op fotografisch reflex
papier en niet op film. Film bezit n.l. een ge
kleurde „backing". Dit is een licht kl'eurlaag-
je aan de achterzijde dat dient om de in
wendige reflexen in de film te verminderen.
Deze is daardoor niet lichtdoorlatend.
Er is wel een ,,clear-back-film" in de handel,
waarmede men dus wel kan reflexen, doch
drager (papier)
lichtgevoelige laag
tekening
tekeningdrager
glas
rubberdeken
