335
Achterkast
Spiegel
(vast in camera)
Cameralens
Dakspieget
fig. 21. Stralengang in de Klimsch Super Autohorika
camera bij gebruik van de dakspiegel. A'B' is een
rechtlezend negatief.
Origineelhouder
Deze werkwijze kan niet met alle camera's
worden gevolgd. Met de donkerekamer-
camera's b.v. is dit tengevolge van de (reeds
beschreven) opstelling onmogelijk. Hier past
men een ander systeem toe. De Super-Auto-
horika-camera van Klimsch bijvoorbeeld, is
voorzien van een z.g. dakspiegel waarmee
men hetzelfde resultaat bereikt als met het
hiervoor beschreven prisma (zie fig. 21).
Bij een meervoudige fotografische vergroting
of verkleining van een kaart worden vanzelf
sprekend ook lijnwerk en beschrijving even-
zovele malen dikker of dunner. Wanneer een
op het origineel getekende lijn wordt ver
kleind, zal het kunnen voorkomen dat deze
lijn op de kopie nauwelijks zichtbaar is. Bij
een vergroting van het origineel wordt de lijn
te zwaar. Om deze bezwaren te ondervangen
heeft de firma Klimsch een „Strichs'tarken-
wandler", de Variomat, ontwikkeld.
Zoals uit de afbeelding (fig. 22, 23) blijkt is
de Variomat vóór de camera-lens gemonteerd.
Het principe berust op het bewegen of tuime
len in verschillende richtingen van een plan-
parallelle glasplaat, die in de stralengang van
de lens is geplaatst. Deze bewegingen ge
schieden loodrecht op de optische as van de
camera en de glasplaat wordt hiertoe aange
dreven door een kleine motor. Door de tui
meling van de glasplaat verandert telkens de
invalshoek en dus ook de uitvalshoek van de
lichtstralen.
Het beeld (de tekening) zendt geen lichtstra
len uit (is zwart) en blijft dus op zijn plaats.
De lichtstralen echter gaan heen en weer en
voegen iets licht toe of halen iets licht af van
de delen die geen licht ontvangen. Dus van
de tekening. Bij een positief origineel ont
staat tengevolge hiervan een lijnverdunning
en bij een negatief origineel een lijnverdik-
king. De sterkte van de verdunning of ver
dikking is nauwkeurig te regelen en veroor
zaakt op de kopie de gewenste verbreding
of versmalling van lijnen en schrift.
De Variomat kan ook worden toegepast voor
het „vrijzetten" van het schrift in de kaart.
Er wordt dan als volgt te werk gegaan:
