Repliek op het artikel Voorwaartse Snijding
Klerks
17
pels, die de bittere beker deden overlopen.
Luitenant Kitchner (de latere Lord Kitchner)
maakte de laatste 1300 vierkante mijl af. Ver
meldenswaard is dat 16 man en 16 dieren
werden onderhouden voor -6-6 per man per
dag en -1- per paard.
Spoedig doken nu nieuwe bronnen op voor
de oude topografie van Palestina. Egypte had
eeuwen lang zijn noordelijke buurman als een
deel van het Aziatische keizerrijk bezeten;
later waren Assyrische koningen er in ge
slaagd delen van het land aan hun gebied te
trekken. De blufferige inlichtingen van Egyp
tische en Assyrische koningen, die aan de
dag werden gebracht, bleken ook voor de
geograaf zeer waardevol te zijn. Zij maakten
controle op de latere documenten mogelijk,
doordat toenmalige tijdgenoten de gebeurte
nissen bespraken, die reeds uit de bijbel be
kend waren. Zo konden geleerden uit onze
tijd uit de vele vondsten namen toevoegen
aan de nog onvolledige kaart.
De annalen bijv. van de grote Egyptenaar
Thutmosis III (19401436 v. Chr.), die ge
durende 20 jaar campagnes in Azië leidde,
kan men lezen als een aardrijkskundig woor
denboek van Palestina en Syrië. Ook de El-
Amarna-brieven uit het begin van de 14e eeuw
v. Chr. maakten controle mogelijk. Geheel
tegengesteld aan de wat blufferige inscripties
in de grote hypostyle-ruimte van de Karnak-
monumentcn waren deze brieven op klei
tabletten met veelal dezelfde namen nooit be
stemd geweest voor publikatic.
Met voorbijgaan van de intensieve arbeid van
William F. Albright (1921) en Nelson Gluck
(1932) mogen wij constateren dat Robinson,
Petrie, Vincent en verschillende anderen veel
hebben bijgedragen tot de completering van
de Palestinakaart. Er blijkt tevens uit, dat
niet alleen landmeters kaarten maken. Ook de
archeoloog, de filoloog en de theoloog werken
eraan mee op hun speciale terreinen!
door de heer H. C. Pouls
(zie Geodesia 1962 blz. 310)
1De controle
Ti T i T, nö Ti
N~ N=yen N t9 N tg AP X
is opzettelijk niet vermeld in mijn bijdrage
Voorwaartse Snijding (afl. 4, blz. 116), om
dat het mij bij een uitzettingsberekening een
keer is overkomen, dat door verwisseling van
y tg BP en y tg AP de aftrekking goed was,
maar dat het tegengestelde teken door mij
over het hoofd werd gezien. De coördinaten
van P waren toen niet berekend omdat die
niet nodig waren; was dit wel gebeurd, dan
was de fout meteen opgemerkt.
2e. Dat eij, waar een tangentenformule be
staat, ook een cotangentenformule is af te
leiden, zal ieder duidelijk zijn. Deze is echter
destijds niet vermeld, omdat uitbreiding met
de cotangentenformule praktisch geen uit
breiding van de toepassingsmoeilijkheden
geeft (zie naschrift punt 4) en om verwarring
en dus een bron van vergissingen voor de
niet-ervaren rekenaar te voorkomen.
Een tangenswaarde van 20geeft n.l.
nog praktisch geen verschil in de berekende
waarden QP. Als één der argumenten tus
sen 97 gr en 103 gr of 297 gr en 303 gr
ligt pas ik meestal de basishoekenmethode toe.
3e. Dat een ervaren rekenaar de bewerking
zal verkorten door de formules
y tg BP x y tg AP x
N N
in één keer met de machine te draaien, hangt
van zijn ervaring en inzicht af. Toen is echter
een systeem behandeld voor de landmeet
kundige die niet veel rekent, zoals dat voor
komt bij de kleinere landmeetkundige dien
sten, waar ieder zijn eigen metingen (zoals
veelhoeken en voorwaartse snijdingen) be
rekent. In dat geval zal hij liever zijn eind
resultaat via overzichtelijke, korte tussenbe-
werkingen willen bereiken (en dus ook zijn
tekens stap voor stap bepalen), dan in één
keer een ingewikkeld formule uit de machine
te draaien, waarvan hij het ontstaan niet kent
en waarbij hij het overzicht mist door gebrek
aan rekenervaring.
4e. In het naschrift wordt onder punt 3 ge
zegd, dat het aanbeveling verdient tussen
resultaten in drie decimalen te noteren. Dit is
inderdaad door mij niet met zoveel woorden
gezegd, maar het blijkt wel uit mijn betoog;
want daarin wordt gesproken over een afron
dingsmillimeter bij de optelling van Yv.
Volgens mij is het trouwens een goede ge
woonte om alle coördinatenberekeningen in
millimeters uit te voeren en pas de eindresul
taten desgewenst op centimeters af te ronden.
