53
palen. De ondergrond is blijkbaar zodanig, dat
vele gebouwen niet geheel stabiel zijn.
Wanneer men een aanvang maakt met de
werkzaamheden ter uitvoering van een uit-»
breidingsplan dient voor het uitzetten het vol
gens het matenplan berekende meetlijnennet
te worden verzekerd. Op vele markante pun
ten worden hiervoor reeds direct kadstenen
gebezigd. Het meetlijnennet wordt zodanig
gekozen, dat dit ook na de realisatie van de
nieuwbouw bruikbaar is. De meetlijnen vallen
dikwijls samen met achterkant trottoir, of
lopen hiermede evenwijdig; ze gaan niet over
mogelijk aan particulieren uit te geven ter
reinen en bevinden zich bij voorkeur aan die
zijde van de straat, waar geen leidingen in het
trottoir worden gelegd. De kadstenen staan
op plaatsen, waar de kans op verstoring ge
ring is. Bovendien besteedt de ambtenaar van
de afdeling bestrating en riolering, die met
het toezicht op het uit te voeren werk is be
last, er de nodige zorg aan om zoveel moge
lijk te voorkomen dat verstoring van ver
zekerde punten plaatsvindt. Op deze wijze
kunnen nieuwe grenzen van te verkopen ter
reinen direct aan de grondslag worden inge
meten.
Deze methode biedt m.i. vele voordelen boven
een andere, veel gebezigde, waarbij de assen
van de wegen en ten opzichte hiervan de
nieuwe gebouwen worden uitgezet. Voor een
eventuele revisiemeting zal men dan later een
geheel nieuwe grondslag moeten aanbrengen.
Veel werk is verzet voor het saneringsplan
van de binnenstad.
Bij* de stukken, die ten behoeve van de vast
legging van het plan dienden te worden
overgelegd, behoorden verschillende kaarten.
Overzichtskaarten schaal 1 2500 en 1
5000 waren reeds langere tijd aanwezig. Een
goede kaart schaal 1 1000 diende echter
nog te worden vervaardigd om als onder
grond te dienen voor o.a. rooilijnenkaart,
bouwverbodenkaart, bestemmingenkaart,
bouwblokkenkaart, kadastrale kaart.
De bestaande kadastrale kaarten schaal
1 1250 waren niet van zodanige aard, dat
door vergroting goede kaarten schaal 1 1000
zouden zijn te verkrijgen.
Begonnen werd met he't in kaart brengen van
straatwanden. Daar, waar volgens het reeds
bestaande basis-saneringsplan de bestaande
bebouwing geheel dient te verdwijnen, werd
zonder meer de kadastrale kaart ingepast.
Ter plaatse van doorbraken, waar gehele en
gedeeltelijke percelen moeten worden aange
kocht, diende echter een detailmeting te wor
den verricht, evenals daar, waar de nieuwe
rooilijnen (vóór- en achtergevel rooilijnen)
samenvallen met gevels van bestaande be
bouwing.
We beschikken thans over de nodige ge
gevens, om adspirant-bouwers betrouwbare
matenplannen op grote schaal te kunnen ver
strekken.
Voor de methode die wordt gebezigd bij de
deformatiemetingen moge ik verwijzen naar
het artikel van de heer Wagenaar van onze
dienst in Geodesia van maart 1961.
Meer in het bijzonder overgaande naar de
kantoorwerkzaamheden kan worden vermeld,
dat de moederkaarten worden gekaarteerd
op schaal 1 500, waar het terreinen van
woonbebouwing betreft; industriegebieden
worden op schaal 1 1000 gekaarteerd. De
schaal 1 500 wordt als ondergrond voor uit
te voeren werken het meest gevraagd. Kaar
ten schaal 1 200 en 1 1000. die ook wel
worden gevraagd, zijn eenvoudig door ver
groting en verkleining van de kaart 1 500
te vervaardigen. De schaal 1 500 ligt dus
voor de meest gevraagde kaarten heel
gunstig.
De moederkaarten worden als werkkaarten
gebruikt, de situatie hierop blijft in potlood
staan. Zij bestaan uit een aluminiumplaat,
aan beide zijden beplakt met tekenpapier;
beide zijden worden inderdaad benut. Op
één plaat komen twee kaarten voor, die in
het gebezigde vakkaartensysteem schuin
tegenover elkaar liggen en dus één punt ge
meen hebben. Het is zodoende steeds moge
lijk twee aan elkaar grenzende kaarten naast
elkaar te leggen. Het behoeft geen betoog,
dat het gebruik van de beide kanten van de
platen besparend werkt, niet alleen op de
kosten, maar ook op de archiefruimte, het is
dus een wezenlijk voordeel. De tekenaar dient
natuurlijk wel enige zorg te besteden aan het
schoonhouden van z'n tekenbord.
Voor de moedercalques worden de mate
rialen permatrace, truscale, enz. gebezigd.
Het vervaardigen van kaarten op andere
schaal dan de moederkaart geschiedt, wan
neer het niet geheel langs mechanische weg
plaatsvindt, met behulp van de omnigraph,
een optische pantograaf, waarvan er thans
meerdere in ons land in bedrijf zijn, doch
waarvan het eerste exemplaar in Nederland
bij onze dienst in gebruik werd genomen.
Als schaduwarchief worden in een ander ge-
