PLAATSBEPALING EN
ECHOLOODMETINGEN
in de haven van Bombay
De plaatsbepaling
73
door Hl. Kroes, landmeetkundige bij de Hollandsche Aanneming
Maatschappij N.V.
Inleiding
Op het ogenblik wordt door de Nederland-
sche Overzee Baggermaatschappij N.V. te
Den Haag in de Bombay Harbour een bag-
gerwerk uitgevoerd. Dit werk, dat het bag
geren van de Main Channel en ankerplaatsen
voor olietankers omvat, is een onderdeel van
een project om de Bombay Harbour te moder
niseren.
Nadat de Bombay Port Trust dit werk vorig
jaar gegund had aan de N.O.B., heeft deze
dochteronderneming van de Hollandsche
Aanneming Maatschappij N.V. te Den Haag
voor de uitvoering ervan de moderne sleep
hopperzuiger H.A.M. 305 ingezet. Verder zijn
ter plaatse twee vletten gehuurd, waarvan één
voor algemene werkzaamheden en de ander
voor het nemen van peilingen wordt gebruikt.
Deze tweede vlet is voor dit doel uitgerust
met een echoloodapparaat. In dit artikel zal
het een en ander verteld worden over de wijze
van peilen met het echolood en het uitwerken
van de papierstroken met het echobeeld, zoals
dit in Bombay gebeurt.
1 -1 Plaatsbepaling tijdens de peilingen
Zoals gezegd geschiedt het opnemen met een
echoloodapparaat. Het kaarteren van de
lodingsslagen is aan deze methode van loden
aangepast. De posities worden op de gebrui
kelijke wijze door snelliusmeting met behulp
van twee sextanten bepaald. Het tijdstip,
waarop de beide hoeken worden gemeten,
wordt telkens „gefixed", d.w.z. met een druk
knopcontact wordt een lijn over de volle
breedte van het echobeeld op de papierstrook
getekend, waarmee dit tijdstip en de positie
van de hoekmeting op de papierstrook zijn
vastgelegd.
Het komt regelmatig voor, dat er met vrij
zware dwarsstroom gelood moet worden, zo
dat een voortdurende controle op de koers
noodzakelijk is. Daarom worden niet alleen
het tijdstip van de positiebepaling en de beide
hoeken in een meetboekje genoteerd, doch
wordt tevens elke ,,fix" direct aan boord ge-
kaarteerd.
De snelheid van de vlet tijdens het opnemen
is ongeveer vijf knopen, terwijl in elke slag
gemiddeld om de 1000 voet gefixed'' wordt.
De plaatsbepaling herhaalt zich dus steeds
binnen de twee minuten. Een voorwaarde voor
het goed verlopen van de opneming is dus,
dat de desbetreffende hoekmeting bekend is,
zodat, indien nodig, de koers tijdig gewijzigd
kan worden.
1 -2 Het kaarteren van de posities aan boord
Het is zonder meer duidelijk, dat het con
strueren van de posities of het manipuleren
met een plaatspasser (stationpointer) aan
boord van een kleine vlet een langdurige en
moeizame handeling is. Daarom worden de
posities gevonden volgens een methode, be
sproken in het artikel „Graphic Method Aids
Plotting of Hydrographic Locations" van
H. S. Pond, verschenen in het nummer van
19 mei 1932 van Engineering News Record.
Deze methode houdt in, dat er over het op te
nemen gebied een net van cirkelbogen, dat de
Engelse benaming „Sextant Arc Graph" of
kortweg „Sextantgrid" draagt, wordt gelegd.
De opzet is, dat vóór de opneming op trans
parant tekenmateriaal een kaarteerblad wordt
vervaardigd, waarop voor twee bases, ge
vormd door de drie vaste richtpunten, de
cirkelbogen geconstrueerd worden, die de
m.p. vormen van de toppen van driehoeken
met dezelfde basis en gelijke tophoeken met
bijvoorbeeld één graad opklimmend, voor zo
ver zij binnen het betreffende gebied vallen,
Afdrukken hiervan kunnen dan als kaarteer
blad dienst doen aan boord.
