voldoen aan de behoefte aan landmeetkundige
bijstand bij het ontwerpen en uitvoeren van
grote werken, zoals het Amsterdam-Rijn
kanaal en de wegen van het Rijkswegenplan.
Deze taak had derhalve een duidelijke begren
zing en werd als een tijdelijke beschouwd. In
principe veranderde hierdoor niets aan de be
moeienissen van de ingenieurs die met het
normale werk van de Rijkswaterstaat waren
belast. Dat daarnaast aan de Meetkundige
dienst de uitvoering van de primaire waterpas
sing en de verdichting daarvan werd opgedra
gen, benevens de voortzetting van de tweede
herziening van de Rivierkaart, is met deze be
perkingen niet in tegenspraak.
De maatschappelijke en de technische ontwik
kelingen hebben deze opvattingen echter dui
delijk gelogenstraft.
In maatschappelijke zin, doordat aan
de Meetkundige dienst langzamerhand, doch
in sterke mate na de tweede wereldoorlog, hoe
langer hoe meer opdrachten werden verleend
die dit aanvankelijke kader te buiten gingen.
Voor een deel kan dit verschijnsel wellicht
verklaard worden door het tekort aan tech
nisch personeel dat bij vele diensten van de
Rijkswaterstaat bestond en dat er toe leidde,
dat men maar al te graag alle werk dat men uit
handen kon geven door anderen liet verrich
ten. Anderdeels speelt echter ongetwijfeld de
omstandigheid een rol dat al gauw bleek dat
het geroutineerde personeel van de Meetkun
dige dienst sneller, beter en betrouwbaarder
werk leverde dan verwacht mocht worden
van technici die met dit werk slechts in inci
dentele gevallen werden belast. Was het om
streeks een halve eeuw geleden nog gebruike
lijk dat een jong ingenieur gedurende het be
gin van zijn loopbaan bij de Rijkswaterstaat
enige tijd werd belast met metingen, bijvoor
beeld ten behoeve van de rivierkaart, met het
doel hem de nodige ervaring te laten opdoen
en hem in staat te stellen later aan het hem
toegevoegde personeel op efficiënte wijze lei
ding te kunnen geven, thans is de situatie zo
radicaal gewijzigd, dat zelfs vele technische
ambtenaren en opzichters nauwelijks meer aan
meten toekomen, daar de Meetkundige dienst
hen dit zo gemakkelijk uit handen kan nemen.
In technische zin is de aanvankelijke be
perking niet houdbaar gebleken, doordat de
centralisatie van het landmeetkundig werk als
vanzelfsprekend de aanschaffing en het ge
bruik van de modernste apparatuur, waarmee
vrij grote investeringen gemoeid kunnen zijn,
economisch verantwoord maakte. Een kleine
dienst zou hiertoe niet zo gemakkelijk in staat
zijn, doch evenmin is de hantering en het ge
bruik van het instrumentarium door niet ge
specialiseerde arbeidskrachten op efficiënte
wijze mogelijk.
Beide facetten sluiten een kentering of om
kering van deze ontwikkeling met grote zeker
heid uit, zodat van een evolutie met blijvende
gevolgen gesproken kan worden. Voor de ci-
viel-ingenieur is hierdoor echter de noodzaak
zelf een gedegen kennis en ervaring op land
meetkundig gebied te hebben inderdaad sterk
gereduceerd. Deze uitspraak geldt ook buiten
het kader van de Rijkswaterstaat, daar ana
loge processen als hier geschetst zich ook bij
Provinciale en Gemeentelijke diensten hebben
voltrokken, terwijl ook reeds enige particuliere
bedrijven zich van permanente geodetische
hulp hebben voorzien.
Men kan op deze gronden een verkorting van
de studie in het vak landmeetkunde voor de
civiel-ingenieur inderdaad verantwoord ach
ten, doch men dient dan tevens vast te stel
len dat de door hem geraadpleegde specialist,
de geodeet, in staat moet zijn op de juiste
wijze met hem samen te werken. De geodeet
zal derhalve begrip moeten hebben voor de
eisen die hem van de zijde der civieltechnici
worden gesteld en ze moeten kunnen vertalen
in praktische normen voor de uitvoering. In
vele gevallen zal dit betekenen dat tussen
beide partijen een gesprek plaats vindt, waar
bij enerzijds eisen geformuleerd worden, an
derzijds de consequenties daarvan worden uit
eengezet. In dit gesprek moet aandacht be
steed worden aan de kosten van het landmeet
kundige werk zowel als aan de inpassing van
de met metingen gemoeide tijd in het tijd
schema van de ontwerper. Slechts op deze
basis zal door de geodeet op de meest effi
ciënte wijze de gevraagde landmeetkundige
hulp kunnen worden verleend.
Uit de zojuist geschetste maatschappelijke
ontwikkeling kan de conclusie worden getrok
ken dat de huidige opleiding van de geodeet
hem inderdaad in staat stelt op zeer goede
wijze aan de hier geformuleerde eisen te vol
doen.
Een argument om in dit verband aan de foto-
grammetrie bijzondere aandacht te besteden
kan men er echter niet aan ontlenen. Zolang
de civiel-ingenieur aan het resultaat van de
metingen niet kan merken of zij langs foto-
grammetrische dan wel langs terrestrische
weg zijn verkregen, is deze onderscheiding
voor hem niet interessant en zal hij de keuze
tussen beide methoden graag aan de geodeet
overlaten. Sedert jaren bestaat inderdaad de
121
