samenvatting van de te houden inleidingen Korte 258 Prof. A. Kruidhof De historische ontwikkeling van de indirecte afstandmeting Het principe, de constructie en het gebruik van instrumenten voor indirecte afstandme ting is reeds eeuwen oud. Combinatie van de lengtemeting met rich tingmeting, dus het meten volgens de pool- coördinatenmethode werd in Engeland reeds in 1778 toegepast. De verdere ontwikkeling vertoont het stre ven naar een zo groot mogelijke nauwkeurig heid met zo weinig mogelijk moeite. We zien achtereenvolgens de volgende stappen: De afleesnauwkeurigheid op de baak wordt opgevoerd door fijnere baakverdelingen aan te brengen. De invloed van de refractie wordt zo veel mogelijk uitgeschakeld door de baak hori zontaal te plaatsen. De parallax bij het aflezen der baak wordt opgeheven door toepassing van dubbelbeeld tachymetrie. De aflezing wordt vergemakkelijkt door het gebruik van een planparallelle glasplaat. Daarnaast zien we dat de reductie van de onder een helling gemeten lengte tot de horizontale lengte met behulp van diagram men geautomatiseerd kan worden, terwijl dan naast de horizontale afstand ook het hoogte verschil kan worden afgelezen. Bij de dubbel beeld instrumenten wordt met behulp van het prisma van Boscovich de horizontale afstand verkregen. Men tracht de persoonlijke fout bij de af lezing, de fout tengevolge van de deviatie- verandering van het prisma en die veroor zaakt door de vertekening van het lenzenstel sel, op te heffen door gebruik van een rhom- boëderprisma. Naast de methode van de vaste parallactische hoek en veranderlijke basis, moet genoemd worden die van de vaste basis en te meten veranderlijke tophoek. Tot de indirecte lengtemeting moet ook wor den gerekend de elektroöptische en de elek tronische lengtemeting. In hoeverre de indirecte lengtemeting ratio neel is hangt van vele factoren af, zoals de aard van het terrein, de puntdichtheid, mo gelijke combinatie van veelhoeks- en detail meting, de uitwerkingsmogelijkheden, vooral

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

(NGT) Geodesia | 1963 | | pagina 24