4. Het verkregen meridiaanpunt te mar
keren met een betonnen merkteken.
291
De procedure tot het verkrijgen van deze
meridiaanpunten werd als volgt gesteld:
1Door de Australische en de Nederlandse
landmeters worden onafhankelijk van elkaar,
nabij het betrokken meridiaanpunt Astrono
mische plaatsbepalingen verricht (zogenaam
de ..Astro's" bepaald).
2. De verkregen Astro's te vergelijken door
wederzijds gecontroleerde verbindingsmetin
gen.
3. Het meridiaanpunt uit te zetten van een
een der Astro's, door een wederzijds gecon
troleerde uitzettingsmeting.
Daar door de Australische landmeter mr.
Whish Wilson omstreeks 1958 reeds Astro's
waren bepaald in Domongi en Angamurut,
kwam het resterende werk grotendeels voor
Nederlandse rekening. Niettemin zou het zeer
wenselijk zijn als een Australische landmeter
aan de tournee zou kunnen deelnemen. In dit
geval toch konden de verbindingsmetingen
tegelijkertijd wederzijds worden vastgesteld
en de uitzetting definitief worden verricht.
Iets waartoe anders later nog weer een aparte
expeditie nodig zou zijn.
In januari 1962 begon de voorbereiding. De
eerste vraag was „hoe komen we er?" Per
watervliegtuig de punten rechtstreeks bena
deren, er heen lopen vanuit de dichtstbij te
bereizen plaats of er heen te reizen per schip?
De eerstgenoemde mogelijkheden zijn minder
bedrijfszeker. Ze leveren daardoor meer stof
voor spannende reisverhalen. De tournee
vond echter per schip plaats. Dienovereen
komstig is er niets sensationeels voorgevallen.
Diegenen die anders hadden verwacht be
hoeven dus niet verder te lezen.
Eerst werd dan contact gezocht met de Af
deling Scheepvaart. Deze Afdeling oefende
o.a. toezicht uit op en voerde beheer over de
vloot van Gouvernementsvaartuigen. Scheep
vaart was dus op de hoogte van mogelijke be
schikbaarheid van schepen. Tevens over de
zeewaardigheid. Ook had Scheepvaart zee
kaarten, zeemansgidsen, getijtafels enzovoorts
en vooral deskundigen die met dit alles een
veilig vaarschema konden opstellen. Tot een
vaarschema kwam het in dit geval niet. Het
knelpunt was de Torresstraat.
De grote scheepvaart passeert de Torresstraat
volgens een vaste afgebakende route. Een
vluchtige blik op de zeekaart leert reeds dat
men zich daarbuiten niet moet wagen. Een
gebied vol riffen, slechts globaal nog ver
kend, waar, bij heersende Zuidoostmoesson
tot windkracht 7, gevaarlijke grondzeeën kun
nen gaan. Sterke getijstromen en gebrek
aan landverkenning maken het voor kleinere
vaartuigen, met hun beperktere navigatiemid
delen, moeilijk om met zekerheid de vaste
route te kunnen volgen. Voor kleinere sche
pen is het passeren van de Torresstraat, tenzij
dit gebeurt in het gunstige seizoen, een hache
lijke onderneming. Uiteraard was Scheepvaart
niet bereid voor dergelijke experimenten een
vaarschema af te geven.
Het lag dus voor de hand te gaan varen
vanaf een haven aan gene zijde van de Torres
straat. Daartoe werd de hulp ingeroepen van
de Australische collegae te Port Moresby.
Aanvankelijk liet het zich niet hoopvol aan
zien. Langzamerhand werd duidelijk dat er
geen scheepsvervoer van Gouvernements-
wege beschikbaar was. Juist toen we ons al
met de idee vertrouwd begonnen te maken van
prauwen met buitenboordmotor kwam er een
telegram met allemaal prettig nieuws. Er kon
een particulier vaartuig gecharterd worden
voor de maanden juli en augustus op zeer
billijke condities. Bovendien kon een Austra
lische collega ons vergezellen.
Intussen waren de technische voorbereidingen
voltooid.
Het instrument, een Wild T3 (sexagesimaal)
was geprobeerd. De radio was bedrijfsklaar
gemaakt. Een zonnetijdchronometer en een
sterretijdhorloge liepen sindsdien onder con
trole van het precisietijdsein van Hawaii.
De steralmanak voor 1962, de Ephemeris met
zonscoördinaten, logtafels en verdere boek
werken waren compleet. De instrumenten voor
verbindingsmetingen en zonsazimut stonden
klaar. Ook de kampuitrusting, inclusief medi
cijnkist en keukengerei.
Er werd gewerkt aan stergrafieken voor de
betreffende breedten en de betrokken maan
den. Daaruit konden dan t.z.t. snel de selec
ties worden gemaakt en de observatiepro-
qramma's worden opgesteld zoals dat gebrui
kelijk is bij de methode van Gauss voor de
simultane Lengte- en Breedtebepaling. Deze
methode, beschreven in het boek „Astronomy
