347
Band II van het „Handbuch der Vermes-
cungskunde"
De Japanse kaartcollectie van Rudolfsky
Het tijdschrift DOMUS" (no. 389 van april
1962), een Italiaans periodiek op architec
tonisch gebied, publiceert een artikel van
Bernard Rudolfsky over Japanse stads- en
dorpskaarten, plattegronden en kastelen,
kaarten voor reizigers en empereurskaarten,
jacht- en oorlogskaarten.
In zijn beschouwing over „Japanese verna
cular art" brengt R. het verhaal van de Ame
rikaanse gezant in Japan, Townsend Harris,
die reeds in 1857 een kaart van Tokio ont
ving. Dat was toen niet zonder gevaar. Ru
dolfsky kocht later in antiekwinkeltjes meer
dan honderd diverse kartografische stukken,
zonder dat zijn leven er door in gevaar werd
gebracht, hoewel de Japanner, die de bekende
Van Siebold kaartwerk van het land der
Rijzende Zon verstrekte, wegens die daad
werd gekruizigd.
(Rudolfsky constateerde na zijn aankopen,
dat Japan „is in the progress of moral
decay".)
Onder de verzamelde kartografiana bevin
den zich afbeeldingen ter grootte van een
briefkaart, maar ook als harmonica gevou
wen wegenkaarten van 30 meter lengte, ge
lijkend op de bekende Peutinger kaart.
Sommige er van zijn gedrukt, de mooiste
echter zijn uit de hand getekend. De oudste
dateert uit het 4e jaar van Kambum, dat is
1664. Onder of boven kennen vele kaarten
niet: uitgevouwen neergelegd, leest men ze
van de randen naar het midden.
Het Museum voor moderne kunst in New
York erkende de stukken als kunstwerken.
Een en ander werd geëxposeerd. In het ar
tikel zijn illustraties opgenomen van een kaart
van Kiso, 23 meter lang, uit 1756, van een
uit de hand getekend stuk met naturalistisch
ingetekende bergen, en namen van grond
eigenaren, een wegenkaart uit 1722 van 8 m
lengte, benevens een kartografisch overzicht
van keizersgraven en prehistorische tumuli,
blijkens een inschrift uit de Edo-dynastie. Een
zeekaart van 1828 geeft in geometrische vorm
de plattegrond van een eiland bij Korea.
Voor belangstellenden te verkrijgen a 800 lire
(jaarabonnement 12.500 lire) bij de redactie,
via Monte de Piëta 15 te Milaan. W. K.
Van het grote „Handbuch der Vermessungs-
kunde van Jordan/Eggert/Kneissl verscheen
de 10e, geheel nieuwbewerkte, druk: Band II
Feld-und Landmessung. Absteckungsarbei-
ten. 816 blz. en vele figuren, met als bijlage
„Hilfstafeln und Rechenbeispiele".
Een en ander is bewerkt door Dr.-Ing. Max
Kneissl, Professor aan de Technische Hoge
school te München. Uitgever is de J. B. Metz-
lersche Verlagsbuchhandlung te Stuttgart.
Prof. Kneissl schrijft hierover in zijn voor
woord o.m. het volgende: „In dem vorliegen-
den Band II wird die Horizontalvermessung
kleiner Gebiete behandelt, für die die Krüm-
mung der Erdobertlache vernachlassigt und
das der Aufmessung und Abbildung zugrun-
deliegende Oberflachenstück als eben ange-
sehen werden kann."
Inhoud: 1. Grundbegriffe und Einteilung der
Geodasie; 2. Koordinatenrechnung; 3. Ein-
führung in die Theorie der Beobachtungs-
fehler. 4. Einfache Vermessungsgerate und
die wichtigsten Bestandteile der Vermes-
sungsinstrumente; 5. Der Theodolit und die
Horizontalwinkelmessung mit dem Theodolit:
6. Direkte Langenmessung; 7. Die indirekte
Entfernungsmessung; 8. Die Triangulation:
9. Die Polygonierung (Theodolit-Polygon-
züge); 10. Die Stückmessung (waarbij o.m.
ook het kadaster en het Grondboek behandeld
worden): 11. Kartierung; 12. Flachenberech-
nung und Flachenteilung; 13. Absteckungs-
arbeiten; 14. Kreisbogen und Korbbogen; 15.
Übergangsbogen.
In de bijlage „Hilfstafeln (228 blz.) und
Rechenbeispiele" (84 blz.) vindt men ver
scheidene praktijkvoorbeelden.
Tot 31 oktober a.s. is de prijs van beide delen
van Band II: DM 172..daarna DM 190.--.
De „bijlage" kan afzonderlijk worden gele
verd voor DM 24..
Van de zes hoofdboeken zijn behalve I en II
nu ook III (Höhenmessung und Tachymetrie)
en IV (Mathematische Geodasie (Landes-
vermessung) gereedgekomen.
Er komen 7 aanvullingsdelen. Van deze is
momenteel alleen Ia van Oberregierungsver-
messungsrat Dr.-Ing. Willi Beck gereed (504
blz. tekst). Het bevat hoofdstukken over „Ge-
landeformen, Reproduktion, Topographische
Karten und Karten-abbildungen. De le druk
verscheen in 1957. Aparte prijs DM 148.-
W. K.
