93
Aan de hand van de terreinschets was het
spoedig gevonden.
De afstand tussen de beide Astro's zou onge
veer 4 km moeten zijn. Geen eenvoudig
karwei, gegeven de terreinsituatie, om die te
meten. Mr. Dent evenwel loste alles op met
de woorden leave it to me". En ik liet het
gaarne aan hem over teneinde de volle aan
dacht aan de sterren te kunnen schenken.
Strikt te scheiden waren deze werkzaamheden
trouwens niet. Zo was er alles aan gelegen
om nog dezelfde dag een plek open te kappen
voor onze Astrobepaling, zodanig dat de
zenithscirkel vrij kwam. We moesten liefst die
nacht reeds gereed zijn om te observeren. Al
licht dat met alle hens dit karwei eerst werd
aangepakt.
Om deze plaats te kiezen, waren we vanuit
Domongi naar schatting 4 km teruggevaren,
gingen daar aan land en kozen het dichtstbij-
gelegen droge stuk grond voor ons doel.
Niet alleen kwam het instrument opgesteld,
maar ook slaagde Mr. Dent er in toen het weer
wat opklaarde om in de namiddag een zons-
azimut te nemen. Inmiddels was er ook een
voorlopige richting opengekapt, die met dit
azimut werd vastgelegd. Inderhaast werden
chronometers, radio enz. in een provisorisch
instrumentenbivak opgesteld. We waren ge
reed voor wat er die nacht komen zou. Al wat
er kwam was regen maar geen sterren.
De volgende dag kon er met man en macht be
gonnen worden aan de verkenning van het
driehoeksnet en het vrijkappen van de eerste
richtingen. We hadden besloten dit net te
voorzien van 2 bases en 2 azimuts. Door deze
onafhankelijk te meten, was dan meteen vol
daan aan de eis om de afstand tussen de
Astro s onafhankelijk te bepalen. Met het
sluiten van de meting zouden we er ook van
verzekerd zijn, dat er geen abuizen waren ge
maakt.
Er bleef ook nog tijd over om het instrumen
tenbivak volledig in te richten. Daarvoor
moeten „para-para's" worden gemaakt, stel
lingen van ronde stammetjes, waarop radio,
batterijkist, handgenerator enz. een plaats
krijgen. Er moet een stoel en een tafel zijn
voor de bedienaar van de chronograaf, een
lamp, petroleum, spiritus en lucifers. Niet te
vergeten insectrepellent. Enzovoorts. Over dit
alles wordt het grote tentzeil gespannen, naar
3 zijden open, alleen afgedicht naar de kant
van het universaalinstrument, teneinde de
waarnemer niet te verblinden. Er kwam een
vloer in van gespleten stammetjes teneinde
tegemoet te komen aan het voortdurende ge-
bagger over de drassige grond.
Deze vloer werd ook gelegd rond het instru
ment en in de verbinding tussen landingsplaats,
instrument en bivak. Van de rivier naar de
landingsplaats maakten we een invaart door
de bamboezoom. Anders moest de dinghy
telkens over en door de bamboe gesleept wor
den door vrijwilligers, die zich daartoe te
water moesten begeven: iets wat in donker
vooral, bezwaarlijk was. Dank zij deze voor
zieningen konden we geriefelijk aan boord
blijven slapen, omdat we praktisch zonder tijd
verlies op onze post konden zijn als de sterren
te voorschijn wilden komen.
Die nacht kwamen ze niet. Met zonsondergang
ging alles schuil achter een cirrostratus-
vorming.
De volgende dag stond wederom in het teken
van kappen.
Eerst worden de kapmessen en bijlen ge
scherpt. Dit gebeurt met grote vijlen. Daarna
verspreidt men zich zoveel mogelijk om elkaar
niet te hinderen. Ieder zorgt, dat zijn boom niet
op iemand anders valt. Dit heeft men in de
hand, door de stam in te kappen aan de kant
waarheen de boom moet vallen. In combinatie
met het doorslaan van alleen die lianen, die
afhangen aan de andere kant. Overigens met
inachtneming van de invloed van de wind.
Telkens als een boom fluitend neersmakt.
wordt er een vreugdegejoel aangeheven. Is
het gelukt een kettingreactie in te stellen,
waarbij de eerste boom andere, van tevoren
scherp gezette in zijn val meeneemt, zodat
plotseling een heel bosgedeelte als coulissen
verdwijnt, dan is het gejoel het uitbundigst.
Soms moet een boom op een bepaald aantal
meters boven de grond, of als hij in het water
staat boven het water, worden afgekapt. Dan
wordt er eerst een steiger omheen gebouwd
van dunnere stammen met een loopvloer van
takken, alles verbonden met gespleten rotan
bij wijze van touw. Deze steiger dient tevens
als meetbalustrade. Daarom wordt hij vrij ge
houden van de stam. De kunst is dan om in de
eerste seconden, als de val nog maar langzaam
inzet, vanaf de steiger een veilige plaats te
hebben bereikt. Hoewel de papoea's ons wel
eens aan een boom lieten prutsen, hielden ze
dergelijke acrobatiek voor zichzelf.
Het kappen door de dichte onderbegroeiing
was minder gevaarlijk maar ook beslist minder
plezierig. Sommige takken, lianen of wortels
