166
systeem omdat de ,,TL"-lamp, ook in over
wegend-directe armaturen voldoende diffuus
is en nauwelijks hinderlijke schaduwen veroor
zaakt.
De beste oplossing voor tekenkamers is dan
ook een algemene, betrekkelijk diffuse „TL"-
verlichting, die bestaat uit geheel directe of
overwegend-directe armaturen. De foto's bij
dit artikel geven een beeld van enkele mo
derne installaties. Wanneer men de arma
turen nu in lijnen groepeert is het mogelijk de
nodige diffusiteit, rust en gelijkmatigheid te
verkrijgen zonder dat een al te saaie indruk
ontstaat.
De lichtlijnen kunnen verder het beste even
wijdig aan de normale kijkrichting worden ge
situeerd om kans op spiegeling zo gering mo
gelijk te maken.
Vergeleken met gloeilampen is de helderheid
van ,,TL"-lampen laag; toch kan spiegeling in
het werkvlak zelf of in voorwerpen daarop
onaangenaam zijn. Het oppervlak van „TL -
armaturen is n.l. veel groter dan van gloei
lampen en armaturen zodat eventuele spiege
lingen omvangrijk zijn en moeilijk ontweken
kunnen worden door het enigszins wijzigen
van de positie van het spiegelend object of
van de waarnemer zelf.
Vanzelfsprekend is de kans op deze spiege
lingen groter bij een horizontaal geplaatste
tekentafel dan bij een tekentafel in bijna ver
ticale stand. De hinderlijke spiegelingen wor
den dan immers in benedenwaartse richting
gereflecteerd.
Bij een bijna verticale positie tenslotte is ook
kans op schaduwvorming aanmerkelijk kleiner
dan bij de horizontale positie. De kans op
hinderlijke slagschaduwen is overigens alleen
aanwezig bij een directe verlichting met één
geprononceerde invalsrichting; wanneer b.v.
een enkele ,,TL"-lamp links boven een teken
tafel aangebracht zou worden.
III. De lichtkleur
Aan de spectrale samenstelling van het licht
kan men voor tekenkamers twee eisen stellen:
1. De lichtkleur moet harmoniëren met het
daglicht; d.w.z. in alle gevallen waar het
elektrisch licht als aanvulling op het dag
licht wordt gebruikt, of althans in combi
natie daarmede wordt toegepast.
2. De kleurweergave moet in alle gevallen,
waar de oogtaak dat vergt, een goede
kleuronderscheiding mogelijk maken. Bij
technisch tekenwerk is dit in de meeste
gevallen niet strikt nodig, bij cartogra
fisch tekenwerk wel degelijk.
3. Tenslotte moet de lichtkleur zó zijn dat
een natuurlijk aandoende kleurweergave
van het interieur, de meubels en last but
not least van de menselijke gelaatskleur
wordt bereikt. Dit laatste punt is ten aan
zien van het bereiken van een prettig
werkmilieu van groot belang.
TL'-fluorescentielampen worden in een
aantal typen geleverd, die meestal als „kleu
ren" worden aangeduid, maar de benaming
„soorten wit" zou beter op haar plaats zijn.
Men kan daarbij onderscheid maken tussen
de typen die een zeer hoog rendement heb
ben (d.w.z. ten koste van de kleurweergave)
én de typen die een lagere lichtstroom heb
ben, maar een goede tot zeer goede kleur
weergave.
Tot de eerste groep behoren de typen wit
(nr. /33) en warmtint (nr. /29); tot de laatste
groep de typen wit-de-luxe (nr. /34), warm-
tint-de-luxe (nr. 32) en daglicht (nr. /55).
De lichtstroom bedraagt (d.w.z. bij ,,TL"-
40 W lampen).
3000 lumen voor de nrs. /33 en 29;
2000 lumen voor nr. /34;
2120 lumen voor nr. 55
1850 lumen voor nr. 32.
Voor „TL"-lampen met een vermogen van
65 W zijn deze waarden uiteraard hoger,
waarbij de onderlinge verschillen naar ver
houding aanwezig blijven. Voor het gebruik
van deze verschillende „TL '-lampen, die alle
hun eigen specifieke toepassingsgebied bezit
ten, kan men de volgende richtlijnen geven.
Bij de nrs. /33 en 29 is een betrouwbare
kleurvergelijking c.q. beoordeling niet wel mo
gelijk. Hun toepassing dient dan ook beperkt
te blijven tot de situaties waar uiterste effi
ciency geboden is (b.v. in grote ruimten als
b.v. fabriekshallen) en in gevallen waar op
grond van efficiencyoverwegingen een goede,
natuurlijk aandoende kleurweergave verwaar
loosd moet worden. Voor kantoren en teken
kamers achten wij deze lichtkleur dan ook
beneden de maat. Hetzelfde moet gezegd
worden van de ,,TL"-lamp warmtint-de-
luxe, die weliswaar een aangenaam aan
doende lichtkleur bezit (overeenkomstig het
gloeilampenlicht) maar qua kleurbeoordeling
te flatteus is. Deze lamp is wel geschikt voor
winkelverlichting, voor conferentiekamers en
privé-kantoren e.d. waar ze uitnemend tot
haar recht komt. Een eveneens belangrijke
eigenschap van de „TL" nr. 32 is dat het
warme licht minder goed harmonieert met
daglicht, hetgeen een indicatie vormt voor
