25,f
Yc
47
alle lagen van de bevolking en ons een
prachtige verzameling kaarten naliet, die hij
met veel moeite en kosten bijeen heeft ge
bracht. Ortelius is niet alleen de vader van
de echte atlas (al vond men dan ook vóór 1570
wel enkele kaartboeken), hij was tevens de
eerlijke verzamelaar, die steeds zijn bronnen
noemde en de onbaatzuchtige raadgever was
van vooraanstaande kaartenmakers en koop
lui (wij noemen Gerard Mercator, Jan Raede-
maeker, de Calvinistische koopman Gilles
Hooftman)
Ook het feit, dat wij door Ortelius kennis
maken met het eerste klas graveerwerk van
Frans Hogenberg (die bijna alle koperplaten
van het Theatrum sneed) en zijn medewer
kers Ambrosius en Ferdinand Aertsen (klein
zoons van de vermaarde Gemma Frisius) ver
hoogt onze belangstelling voor deze beroemde
Antwerpenaar.
Dr. Koeman heeft zijn monografie als volgt
ingedeeld: Hoofdst. I Introduction; Hoofd-
st. II The life of Abraham Ortelius 1527
1598Hoofdst. Ill The structure of European
Cartography in the years 15101570; Hoofd
stuk IV The first editions of the Theatrum
in 1570; Hoofdst. V Praise and criticism;
Hoofdst. VI The development of the Thea
trum after 1570; Hoofdst. VII The state of
cartography in the second half of the 16th
century as reflected in the maps from the first
edition of the Theatrum.
In een postscriptum herinnert de samensteller
aan de invloed van Ortelius op latere uitgaven
(nog in 1635 nam zijn beroemde vakgenoot
Willem Blaeu de naam „Theatrum Orbis Ter
rarum" over en hield aldus de herinnering aan
Ortelius' schepping levendig).
Een bibliografie sluit dit werk af, dat, gebon
den in smaakvolle lichtbruine band met goud
opdruk en verlucht met Ortelius' portret en
goede zwart-wit foto's van diens kaarten als
de wereldkaart van 1564 en de Azië-kaart van
1567, een voorname indruk maakt.
Het is een levensbeschrijving, die ook voor de
niet-kartograaf interessant en waardevol ge
acht kan worden. W. K.
opgaven
Opgave 23
De inzenders hebben geen van allen een
strenge oplossing ingezonden. Zoals voor de
hand ligt, is ieder der inzenders begonnen met
een kaartering van het terrein op grote schaal
te vervaardigen. Het punt D is niet exact te
kaarteren, maar wel heel goed te benaderen.
In een assenstelsel waarvan de x- en y-as
samenvallen respectievelijk met SA en SH,
worden de coördinaten van B en C bepaald.
Hierna vallen de inzendingen in drie groepen
uiteen.
1Op de kaartering is te zien dat CD nage
noeg evenwijdig met de y-as loopt. Daardoor
kunnen we voor D als benaderde coördinaten
invoeren
XD
Xc —18,499 en YD CD
12,218 +13,662.
Uit Y„ Yn X,; (XA - X„) volgt Yu
9,934.
Hiermee berekenen we voor XLt een tweede
benadering uit
XD^ fDÏP (Yd—YhYofXD^-18,355,
