Willem Janszn. Blaeu
1571-1638 (I)
(de oudste van een beroemde
Nederlandse kartografen-familie)
31
door W. Koopmans. oud-ambtenaar van het
kadaster.
Het schijnt natuur heeft lust Tlr T D,
W. Blaeu
haer gaven te verdelen
Maar trof in Blaeu een stof
tot velerley bequaem.
Zoo draegt de Wiskunst moedt
op zijnen grooten naem.
J. v. d. Vondel
Met Willem Janszn. Blaeu leven wij in de
bloeitijd van de Nederlandse republiek. Op
alle zeeën wappert de vlag van ons land. Ver
schillende plaatsen bezitten haast evenveel
schepen als huizen. De Spaanse Philips is nog
niet afgezworen. Er is dus oorlogsspanning
naast een bijna hartstochtelijke ontdekkings-
honger. En overal vraagt men betrouwbare
kaarten
Omstreeks Blaeu's geboorte verschenen de
eerste drukken van Ortelius' Theatrum Orbis
Terrarum; elke volgende druk bevatte meer
kaarten dan de voorgaande, zodat de 53 van
de eerste uitgave reeds in 1600 tot 147 bladen
waren uitgegroeid.
Bij de achtjarige Jodocus Hondius openbaren
zich de eerste verschijnselen van zijn talent als
tekenaar en graveur, maar eerst diens zoon
zou later de rivaal van Blaeu worden.
De grote Mercator had net tevoren 1569
zijn wereldkaart Orbis terrae descriptio ad
ursum navigantium op de markt gebracht.
Wij herinneren er aan dat Alkmaar in 1572
weer zitting kreeg in de gewestelijke Staten
en dat een belangrijk wapenfeit uit die jaren
was, de aanval in 1573 van de Spanjaar
den op deze stad, een aanval die door de
Geuzen werd afgeslagen en er toe bijdroeg,
dat Philips' invloed verzwakte en Alkmaar de
stad van Sonoy werd.
Enkele levensbijzonderheden
Blaeu werd in 1571, hoogstwaarschijnlijk in
Alkmaar, geboren. Blijkens de resolutiën der
Staten-Generaal van 23 april 1605 heette hij
dan ook Wfllem Janszn. van Alcmaar. Op
verschillende van zijn globes staat de naam
Guilielmus Jansonius Alcmarianus. Het op
schrift op één van zijn portretten vermeldt
Uitgeest als geboorteplaats. De Nouvelle
Biogr.-Universelle, tome 5-ème, Paris 1853"
vertelt ons dat Blaeu was „géographe et typo-
graphe Hollandais, né a Amsterdam
Hij schreef zijn naam op verschillende ma
nieren: aanvankelijk als Blaeuw (zo bijv. op
de vorig jaar door de Utrechtse Universiteit
verworven globe, en op een aan hem in 1623
verleend octrooi). In zijn latijnse uitgaven
vindt men hem als G. (Jansonius) Caesius.
