houten
jalons
stalen
jalons
W, van de Kamp
diameter 28 of 31 mm
diameter 28 mm
37
van Jodocus Hondius en Pieter van de Keere.
Blaeu's zeekaarten zijn uitsluitend platte
kaarten, getekend volgens de cilinder-pro
jectie. De Mercator-projectie was al sinds
1569 bekend. Ook Peter Plancius had reeds in
1594 octrooi gekregen op het vervaardigen
van zeekaarten „met wassende graden". Blaeu
moet dat geweten hebben, maar Baudet ver
moedt dat Blaeu een boek heeft willen publi
ceren welks inhoud gemakkelijk door de zee
man van de 17e eeuw begrepen kon worden.
Dat is mogelijk. Men leefde in de tijd, toen
in nog slechts weinig kustplaatsen astrono
mische plaatsbepalingen hadden plaatsgevon
den. Triangulatie als basis voor een goede
kaart was nog niet aan de orde.
Het is wel zo, dat bij vergelijking van kaar
ten van Blaeu met die van Waghenaer en
Willem Barents een vooruitgang aantoonbaar
is. De tekening is juister, de uitgaven zijn vol
lediger. Men onderschatte dit niet! Zeker in
Engeland was Waghenaer's kaartwerk nog
meer dan een eeuw later zeer bekend, en zelfs
nu wordt een zeevaartboek nog ,,a Wag
goner" genoemd, evenals in Frankrijk een
„chartier" (beide woorden zijn vertalingen
van „Waghenaer").
Evenals Gemma Frisius, Gerard Mercator en
Jodocus Hondius vóór hem, deed ook Willem
Blaeu zijn „bollen en spheren" vergezeld gaan
van een handleiding. De titel luidt: „Twee-
voudigh onderwijs van de Hemelsche en
Aerdsche Globen gevoeght na de Globen
en Spheren bij hem uitgegeven.
Wij kennen hiervan een Latijnse en een
Franse vertaling uit zijn eigen uitgeverij, maar
volgens Ebert zijn er na de dood van Blaeu
nog Latijnse uitgaven verschenen in 1640,
1652, 1655 en 1668 naast Franse uitgaven van
1642, 1658 en 1669. Erg belangrijk is dat
echter niet, omdat de Blaeu's het niet eens
nodig oordeelden zelfs die veranderingen aan
te brengen, die de vordering der wetenschap
pen zeker eisten. Naast de genoemde zouden
er ook Nederlandse uitgaven zijn geweest van
1617, 1655, 1666 en 1669.
Zelfs toen, meer dan een eeuw na de ver
schijning van Blaeu's eerste globes, Gerard
Valk het werk van zijn toch beroemd gewor
den voorgangers in de schaduw stelde, zegt
deze in de „voorrede tot de konstlievende
lezer „dat Willem Janszn Blaeu van de schrij
vers over het gebruik der globes „wel de voor
naamste was".
wordt vervolgd)
WIJ VERVAARDIGEN:
VERDELING NAAR KEUZE, OM DE 20, 25 OF
0 CM. NORMAAL ROOD-WIT OF FLUORES
CEREND ROOD-WIT OF ROOD-GEEL. DE
ALONS KUNNEN DOOR ONS WORDEN GE
LEVERD MET EEN DUURZAME, GLASHEL
DERE PLASTIC BESCHERMLAAG TER DIKTE
VAN 0.4 MM EN EEN WIT PLASTIC KAPJE
LANDMETERS BENODIGD HE DE Ni
VAN DIEMENSTRAAT 11
DEN HAAG
TELEFOON 3992 08 EN 32 09 81
