Administratief technisch ambtenaar
188
oudheid meer dan iets anders heeft geleid tot
de vorming van naties en van een sterk cen
traal gezag. Hoe groter het geheel, hoe doel
treffender het buiten de oevers getreden
rivierwater kon worden aangewend.
De bevloeiing had echter ook buiten het
politieke leven een geweldige invloed. Zij
prikkelde tot wis- en sterrenkundig onder
zoek. De toegepaste wiskunde, vooral de
landmeetkunde, was van onschatbare waarde
in deze maatschappij, aangezien de jaarlijkse
overstromingen de grenzen tussen de velden
uitwisten en de grensstenen steeds opnieuw
moesten worden opgericht. De velden moes
ten zeer nauwkeurig opgemeten worden, want
de belastingen waren gewoonlijk gebaseerd
op de grootte van het overstroomde land en
de hoogte van het water. Vandaar dat we al
in de oudste historische tijd in Egypte een
departement van .dijken en bevloeiing' aan
treffen. In iedere provincie had dat een spe
ciaal „waterhuis", een bureau, dat zijn amb
tenaren uitzond om de dijken te controleren,
het peil van de Nijl op te meten en de dijken
door te steken, wanneer het water hoog ge
noeg gestegen was. Er waren speciale ge
rechtshoven voor waterstaatskwesties. De
verwoesting van dijken, de verwaarlozing
van kanalen en het misbruiken van irrigatie
water waren de voornaamste zaken, die deze
„waterrechtbanken" behandelden.
De Egyptenaren hadden ook een kadaster,
dat in het seizoen, waarin het water van het
land was weggelopen, zijn opzichters uitzond,
die de velden opmaten en grensgeschillen
beslechtten. Om de twee jaar werd na een
nauwkeurige inspectie van deze velden
„berekening" noemden de Egyptenaren dit
de belastingen vastgesteld. Op talrijke teke
ningen uit die tijd ziet men deze inspecteurs
aan het werk, vergezeld van klerken en sla
ven. die het knopentouw dragen waarmee
men mat. Met recht merken de geschiedschrij
vers, Herodotus en Strabo bijvoorbeeld op,
dat de bevloeiing de ontwikkeling van de wis
kunde en de landmeetkunde moet hebben aan
gemoedigd
Ook op de sterrenkunde had de irrigatie een
stimulerende invloed. Om alweer een Egyp
tisch voorbeeld te nemen: we weten, dat op
bepaalde punten langs de Nijl, in tempelhoven
bijvoorbeeld, peilstokken werden geplaatst in
putten, die met de rivier in verbinding ston
den. Men hield deze peilstokken goed in het
oog en één van de eerste dingen, die de Egyp
tische koningen in hun annalen plachten te
vermelden, was het hoogste peil, dat de Nijl
tijdens hun regering bereikt had. Men wist,
dat de Nijl in Memphis tot twaalf a zestien
meter stijgen moest, wilde de oogst goed zijn.
Het Egyptische jaar ving aan op de dag, dat
de rivier buiten zijn oevers begon te treden en
de ster Sirius bij het aanbreken van de dag
opkwam. Uit de loop van de sterren kon men
dus het begin van de overstroming voorspel
len. Dit was van grote invloed op de ontwik
keling van de sterrenkunde en dwong de
Egyptenaren al heel vroeg tot het inzicht, dat
de lengte van een jaar iets meer is dan drie
honderd en vijfenzestig dagen. In historische
tijden wist men heel goed, dat de burgerlijke
kalender steeds enigermate gecorrigeerd
moest worden, zodat het opkomen van Sirius
zou blijven vallen op Nieuwjaarsdag. Ook in
Mesopotamië heeft een dergelijk verband tus
sen irrigatie en sterrenkunde bestaan
Gevraagd wordt voor spoedige indiensttreding bij het Ambacht van West-
Friesland, genaamd „Drechterland" te Hoorn (waterschap belast met wegen-
onderhoud) een
Brieven met opgave van diploma's en verlangd salaris te richten tot de Secretaris
van het Ambacht, Grote Oost 6 te Hoorn.
