Deze ponsband wordt dan bij terugkomst in
een rekencentrum zonder meer door een
Zuse rekenmachine verwerkt tot resultaten,
die weer rechtstreeks door een automatisch
tekenapparaat Graphomat worden overgete-
kend tot een complete kaart van het gemeten
zeebodemgebied.
Ook hier hebben we dus weer een voorbeeld
voor een geïntegreerde informatieverwerking,
waarbij door automatische registratie van de
waarden via berekeningen in een elektroni
sche rekenmachine tot aan het gewenste
kaartmateriaal toe geen menselijke arbeid
meer nodig is en een voortdurende foutloze
informatietoevoer het meest intensieve ge
bruik van de elektronische rekenmachine mo
gelijk maakt.
Na deze beschouwingen over het geodetisch
werk te velde en te water mogen wij in aan
sluiting hierop nog een kleine excursie maken
op het gebied van geodetische metingen in de
lucht, het terrein van de fotogrammetrie.
De fotogrammetrie poogt het moeizame werk
van de geodesie te velde te ontlopen, en op
een vluggere en meer economische wijze re
sultaten te verkrijgen. Hierbij wordt vanaf
een terrestrisch punt, maar meestal vanuit
een vliegtuig het te meten gebied gefotogra
feerd.
Op grond van deze opnamen verkrijgt men
dan in precisie-uitwerkingsapparaten de ver
langde topografische bijzonderheden met de
voor de opname speciaal van een markering
voorziene grenspunten.
De gegevens aan de hand van deze opnamen
zijn echter meestal, in het bijzonder waar een
zeer hoge precisie vereist wordt, niet dadelijk
bruikbaar; zij moeten nog een rekenproces
ondergaan.
Om deze reden worden de uitwerkingsappa
raten rechtstreeks aan ponskaart- of pons-
bandmachines gekoppeld, zodat men weer
onmiddellijk over een informatiedrager be
schikt voor aansluitende berekening in een
elektronische rekenmachine.
In de U.S.A. is hierin reeds een ontwikkeling
op gang gekomen, waarbij de uitwerking van
fotobeelden door aftasting met fotocellen
langs automatische weg geschiedt en daar
door een menselijke operator overbodig
maakt.
De door het automatisch uitwerkingsapparaat
verkregen informatie wordt door een reken
machine omgezet en toegevoerd aan een auto-
259
matisch tekenapparaat, dat de verlangde gra
fiek van het gefotografeerde gebied maakt.
Het automatisch tekenen
In de beide voorgaande hoofdstukken kwam
reeds het begrip „automatisch tekenapparaat"
ter sprake, en met dit apparaat komen wij nu
aan het derde deel van de landmeettechnische
driedeling, het tekenen.
De resultaten van het meten ter plaatse, dat
de landmeter aanpast aan het terrein, aard
van het vraagstuk, en verlangde nauwkeurig
heid, vormen de verschillende meetelementen
die door de rekenmachine in één uniforme
weergave ter registrering van de gemeten
punten worden geproduceerd. Het vastleg
gen van de punten geschiedt door middel van
coördinaten, een tweetal getallen, dat de po
sitie van het desbetreffende punt in een be
paald rechthoekig landsysteem of ook in geo
grafische coördinaten van lengte en breedte
vastlegt.
Aan de hand van deze coördinaten kunnen
nu voor de vraagstukken van het kadaster of
van de ruilverkaveling de oppervlakten wor
den berekend. Zij worden in de vorm van
lijsten of ponskaarten gearchiveerd of vor
men het basismateriaal voor het tekenen van
kaarten of tekeningen voor bouwtechnische
vraagstukken.
De snelheid waarmee een rekenmachine deze
resultaten op lijsten uitvoert, kan buitenge
woon hoog zijn. Er zijn thans regelafdrukap-
paraten als uitvoerapparaten aan elektro
nische rekenmachines in gebruik, die in 1
seconde 16 regels van 160 tekens per regel
kunnen afdrukken.
Dit betekent dat door een rekenmachine in
1 uur bijna 10 miljoen cijfers worden uitge
voerd. Dit is natuurlijk een uitzonderlijk ge
val, maar er blijkt toch uit dat ook bij een
vrij geringe capaciteit deze bij verdere ver
werking van deze getallen op de tot dusver
manuale wijze in geen verhouding zou staan
tot de tot nu toe verkregen capaciteit.
Met het oog op de uitgebreide kaarterings-
werkzaamheden van de landmeter en de er
varing die kan worden getrokken uit de suc
cessen van de geautomatiseerde meetwijze,
kwam de wens naar voren de resultaten van
de rekenmachine zonder verder menselijk in
grijpen rechtstreeks door een automatisch
tekenapparaat te laten tekenen
