Johannes
Huygen van Linschoten
(1563-1611)
278
Portret van Van Linschoten van 1595. De kaartjes stel
len voor: lb. Goa, rb. Mossanbycre en onder twee ge
zichten op t. Helena.
Aan het feit, dat Huygen van Linschoten
400 jaar geleden geboren werd. is betrekke
lijk weinig aandacht geschonken. Toch is hij
naar onze mening voor de geschiedenis van
Nederland in de 16e eeuw, vooral voor de
geschiedenis op zee, belangrijk genoeg. Hij
maakte reizen naar Portugal, Voor-Indië en
Indonesië en verzorgde belangrijke publika-
ties. Zijn pioniersarbeid, zijn avontuurlijk,
maar ook succesvol leven, zijn geschriften,
alles ademt een geest van onverzettelijkheid.
Zij n deviezen „sauffrir pour parvenir" en (op
een albumblad van 1610) „endurer pour
durer" lijken op zijn gevoelens afgestemd.
In zijn tijd voeren de kleine schepen uitgerust
met hangkompas, dieplood, pascaert, astro
labium (voor rustig weer) en bijbel. Het is
ongelooflijk wat men met deze middelen pres
teerde. In zijn tijd duurde het twee jaar, al
vorens hij in India bericht ontving van het
overlijden van zijn vader.
Over zijn geboorteplaats bestaan verschillen
de lezingen. Ons lijkt de bewering van Edw.
Arber te Londen in ,,The last fight of the
Revenge by J. H. v. L., als zou van Linscho
ten ,,a native of Enkhuizen" zijn, wel onjuist.
Wij houden ons liever aan het randschrift op
door W. Koopmans,
oud-ambtenaar van het Kadaster
zijn hier afgebeeld portret Joannes Hugonis
a Linschoten Haerlemensis aeta 32 A' 1595".
Dit komt overeen met de gegevens omtrent
zijn ouders en ook met zijn geboortedatum
(1595-32 1563).
Het Enkhuizer familiearchief Semeijns de
Vries, vroeger in het bezit van Mr. J. de
Vries van Doesburgh, toen officier van Jus
titie te Leeuwarden, vermeldt verschillende
bijzonderheden. Van Linschoten was een
zoon van Huig Joostenzn (15321585), een
notaris uit Haarlem afkomstig, en Marretje
(of Marijtgin) Tin Hendriksdochter (1533
1604), afkomstig uit Schoonhoven. Hij is in
1563 te Haarlem geboren en overleed te Enk
huizen 8 februari 1611 (een notarieel stuk van
16 sept. 1592 noemt hem als zijnde 29 jaar).
Zijn ouders zijn waarschijnlijk reeds vóór het
befaamde beleg van Haarlem door de Span
jaarden vandaar vertrokken: Van Linschoten
schrijft nergens over die angstige tijd, terwijl
zo n gebeurtenis ook bij een jongen zeker on
uitwisbare herinneringen moet hebben nage
laten. Zij verhuisden omstreeks 1581 van de
herberg De Vergulde Valck naar het Wapen
van Haerlem, ook een herberg, te Enkhuizen.
Het lijkt merkwaardig dat de beroepen van
notaris en herbergier toen samen konden
