304
Anderzijds zal het werk bij de meting voor
een deel van de assistenten eentoniger worden
en soms tot gevolg hebben, dat wij in be
langrijke mate bezig moeten zijn met het uit
voeren van automatische handelingen. Indien
hiervoor mensen worden ingezet van een te
hoog niveau zal dit tot conflictsituaties leiden.
Een derde conflictsituatie kan hier ontstaan
doordat gemaakte fouten in een vrij laat sta
dium worden ontdekt; vaak als herstel niet
goed meer mogelijk is. Dit kan tot gevolg heb
ben, dat voor herstel veel meer werk moet
worden verricht dan nodig geweest zou zijn,
wanneer deze fout eerder aan het licht was
gekomen.
V. Conflictsituaties, die kunnen optreden bij
de integratie van de deelbewerkingen
tot een „geïntegreerd systeem"
Het zal duidelijk zijn, dat, wanneer voor
iedere afzonderlijke deelbewerking wordt na
gegaan hoe zij sneller, beter en meer gecon
troleerd kan worden verricht, de aansluiting
tot een geheel bij onvoldoende coördinatie tot
grote moeilijkheden kan leiden. Dit wordt nog
verergerd, wanneer de ontwikkeling voor de
verschillende bewerkingen geen gelijke tred
houdt.
Zo leidt thans allerwegen de ontwikkeling
van steeds snellere en meer geavanceerde
rekenmachines met daarnaast een zeer lang
zame ontwikkeling op het gebied van de z.g.
invoermedia tot conf lictsituaties. In de lagere
geodesie komt dit tot uiting doordat de regis
tratiemethoden nog niet voldoende afgestemd
zijn op elektronische verwerking.
Omdat voor de verschillende „geodetische
processen" nog geen geautomatiseerd systeem
is ontwikkeld, ontstaan belangrijke conflict
situaties voor de afstemming van de deelbe
werkingen. Zo vraagt de inpassing van het
geodetisch produkt in een groter geheel om
inzicht in het tijd- en kostenaspect, wat niet
aanwezig kan zijn door onbekendheid met de
materie.
De tijdwinst die verkregen wordt door inscha
keling van een elektronische rekenmachine is
vaak zeer gering, wat mede veroorzaakt wordt
door de lange tijd die nog met de voorberei
ding gemoeid is. Ook de kostenbesparing is
nog van beperkte omvang, al worden er vaak
hoge verwachtingen gekoesterd. Teveel ziet
men nog de „computer" als een wonder-
machine.
VI. Slotbeschouwing
Bewust heb ik vermeden concrete situaties te
beschrijven, omdat dit vaak afbreuk doet aan
de algemene zienswijze.
In geringe mate ben ik ingegaan op de moge
lijkheden om conflictsituaties te voorkomen,
daar hiervoor in dit stadium nog maar weinig
algemene voorschriften te geven zijn. Ik kan
mij daarom voorstellen, dat u zich afvraagt,
wat u dan moet doen. Nu is het zo dat we in
Nederland veel praten en schrijven over auto
matisering maar dat we in de toepassing ervan
nog niet ver gevorderd zijn. In vergelijking
met Amerika zijn de technische mogelijkheden
praktisch even groot, alleen in de toepassing
(die daar op grote schaal plaats vindt) liggen
we enige jaren achter. Maar dit biedt juist de
mogelijkheid er ons goed op voor te bereiden,
zodat als er straks wel aanmerkelijke tijd- en
kostenbesparingen mogelijk zijn door een
betere afstemming en er relatief meer werk
gedaan kan worden bij een gelijk aantal men
sen, deze mensen ook de juiste instelling en
een goede scholing bezitten. Daarvoor zou ik
er nu hier voor willen pleiten dat ieder land
meetkundig bureau van enige omvang b.v.
één man aanwijst die zich terdege op de hoogte
stelt van de mogelijkheden van automatise
ring. De tendens is aanwezig, dat er steeds
grotere rekenmachines komen die voor ver
schillende gebruikers via telecommunicatie en
data-transmissie toegankelijk zullen zijn, zo
dat op den duur met een beperkt aantal reken
centra kan worden volstaan.
De zo juist genoemde functionaris zal dan
kunnen dienen als schutsluis en contactman
tussen functionarissen van zijn eigen bureau
en een rekencentrum, daargelaten of dit een
in- of extern bureau is. Met rekencentrum be
doel ik hier dan een dienstverlenende afde
ling of instelling die niet alleen computertijd
ter beschikking stelt, maar zonodig ook de
werkvoorbereiding, de technische controle en
afwerking verzorgt. Deze functionaris kan
ook zorgen voor de overdracht van instruc
ties en werkmethoden en de projectleiders in
zicht verschaffen in het tijd- en kostenaspect.
Mijne heren, het is bekend, dat de ontwikke
ling en toepassing van de automatisering snel
gaat, laten wij zorgen, dat wij er alsnog niet
door worden verrast.
