van de meetkundige dienst van de Rijkswater
staat samen. Onder auspiciën van de Rijks
commissie voor Geodesie werden omstandige
voorbereidingen getroffen voor de meting van
een 24 km lange basis langs de Afsluitdijk,
opgenomen in een aansluitingsnet tevens
dienstbaar als testnet voor afstandmeters; de
algehele coördinatie van de uitvoering alsme
de de meettechnische voorbereidingen wat
hoekmeting betreft werden toevertrouwd aan
de bijhoudingsdienst van de rijksdriehoeksme
ting, medewerkers van het laboratorium voor
geodesie van de Delftse hogeschool namen op
zich de voorbereiding van lengtemetingen met
geodimeter en invardraden alsmede de om
vangrijke nauwkeurigheidsberekeningen, te-
samen brachten zij uitvoerig rapport uit. De
landmeetkundige dienst van het kadaster ging
gaarne in op het aanbod een proef te nemen
met een in het laboratorium voor geodesie met
steun van de Koninklijke Nederlandse Heide
maatschappij ontwikkelde methodiek voor de
tailopname met de voerstraalmethode, gericht
op automatische uitwerking.
Zomer 1965, u ziet ik kan de historische draad
nog steeds niet loslaten, verscheen een be
langwekkend jaarverslag over 1964 van de
Dienst van Kadaster en Hypotheken, met vele
details omtrent de verrichte veelzijdige werk
zaamheden. In deze verslaggeving zoekt men
echter tevergeefs naar vermelding van de door
mij geschetste bijdragen van de maatschappij.
2 Richten wij nu het oog op de toekomst,
dan moet voor goed begrip eerst reken
schap worden afgelegd van de geregistreerde
23 maal dat de technische werkgroep bijeen
kwam tegen 28 maal de Staatscommissie en
9 maal de juridische werkgroep, zonder dat de
werkgroep een technische bijlage aan het rap
port van de Staatscommissie toevoegde.
Door verschillende leden van de Staatscom
missie waren konkrete wensen naar voren ge
bracht op administratief en landmeetkundig-
technisch gebied. In de eerste vergadering van
de werkgroep werd gesteld, dat discussie
hierover weinig zin zou hebben als niet in ge
ding kon worden gebracht de organisatie van
het kadaster en de psychologische bedrijfs
voering van de leiding. Dit leidde er onder
meer toe het aandeel van het kadaster in het
totaal van ruilverkavelingswerkzaamheden als
testobject te kiezen, een in die jaren omstre-
den kwestie. De discussie bestreek een breder
gebied dan indertijd in de H.T.W.-commissie,
waar alleen gesproken werd over normen van
nauwkeurigheid. Een aantal deskundigen
werd uitgenodigd informatie te verschaffen,
de inlichtingen waren echter tegenstrijdig.
Ook nu bleek het een kwestie van het stellen
van normen te zijn, normen echter die niet
binnen het kadasterstelsel alleen opgesteld
konden worden maar grotendeels bepaald
werden door van jaar tot jaar wisselende
maatschappelijke aspecten. Een uitspraak
bleek in het kader van de werkgroep niet te
geven.
Een tweede principiële lijn werd getracht te
volgen, meer aansluitend bij de overheersend
juridische tendentie van de discussie in de
Staatscommissie, en wel de poging van tech
nische kant om een brug te slaan tussen geo
detische techniek en recht. Ook hier zijn wij
wijzer geworden en, dank zij de heldere uit
eenzettingen tijdens de discussies in de
Staatscommissie, is duidelijk geworden een
verschil in denkwijze tussen beoefenaren van
de rechtswetenschap en degenen die in de
kring van hypothecaire en kadastrale mede
werkers het recht toepassen. Het wiskundig-
technische begrip norm laat zich niet zonder
meer overdragen in het recht. Wiskunde en
recht lijken soms alleen gemeen te hebben, dat
de volgorde in argumentatie beslissend is voor
het aannemelijk maken van een te bewijzen
stelling; voor mij is dit richtinggevend ge
weest bij het opstellen van deze voordracht.
Tweemaal verloren we dus de weg, tastten
rond in den blinde. Baart het verwondering,
dat het moderne heelmiddel voor alle kwalen,
automatisering, bovenaan de wenslijst ge
plaatst werd? Automatisering immers vereist
rechtlijnig denken, operationeel denken, en
zou door anderen, jongeren, moeten worden
uitgewerkt, een aantrekkelijke gedachte!
Maar, zoals bij bijna elk nieuw geneesmiddel,
er is een „maar" bij: automatisering verlangt
inbouw van beslissingen, de besliskunde ver
langt op haar beurt weer het stellen van nor
men. En daarmee zijn we op het punt van uit
gang teruggekomen!
En toch was dit naïeve idee van automatise
ring zo aantrekkelijk. Laat ik trachten u de
gedachtengang te schetsen.
Een dienst als het kadaster krijgt in de loop
van zijn langjarig bestaan door aantrekken of
afstoten van deeltaken een min of meer ver
warde structuur, zeker als geen konkrete doel
stelling voor te verrichten werkzaamheden is
53
i) Zie het gestelde in „De Ingenieur", 1959, blz.
A599-563.
