Doel van de excursie was een overzicht te
krijgen van de werkzaamheden op geodetisch
gebied in Berlijn en de D.D.R. Daartoe werd
het volgende programma opgezet:
Maandag 20 februari:
De Askaniafabrieken te West-Berlijn.
Dinsdag 21 februari:
Het geodetisch instituut te Potsdam.
"Woensdag 22 februari:
De T.U. te Dresden.
Donderdag 23 februari:
„Bauverwaltung" (Grondbedrijf) van West-
Berlijn.
Vrijdag 24 februari:
De T.U. te West-Berlijn.
Door een ongelukkige samenloop van omstan
digheden moest het aanvankelijk belangrijkste
reisdoel de optische fabrieken te Jena
vervallen. Naast dit wetenschappelijke ge
deelte was ook het bezoek aan de gespleten
stad en aan een land achter het daar nog
geenszins verroeste ijzeren gordijn een be
langrijke ervaring.
Aan de excursie namen deel 20 studenten als
ook Prof. Ir. WBaarda en de wetenschappe
lijke medewerkers Dr. Ir. G. H. Ligterink en
Ir. G. L. Strang van Hees.
Dc Askaniafabrieken
Dipl.-lng. Puschmann hield een inleiding over
de geschiedenis van de fabriek en gaf een met
dia's verlucht overzicht van de door Askania
vervaardigde instrumenten. De fabriek werd
95 jaar geleden opgericht door Karl Bamberg
als een optische fabriek. Door het toevoegen
van nieuwe afdelingen met name de meet-
en regeltechniek en wetenschappelijke appa
raten groeide de fabriek geleidelijk tot
20.000 werknemers aan het begin van de twee
de wereldoorlog. Doordat het Sovjet-leger alle
machinerieën had meegenomen, moest na de
oorlog alles weer van de grond af opge
bouwd worden. Op het ogenblik heeft Askania
1.6001.700 werknemers. Het maakt deel uit
van het Conti-Elektro concern. Er volgde een
VERSLAG VAN DE EXCURSIE VAN
HET LANDMEETKUNDIG GEZEL
SCHAP SNELLIUS NAAR BERLIJN,
POTSDAM EN DRESDEN
18 t/m 26 februari 1967
uitleg van de relaties tussen dit concern en
andere in de vorm van Piet is een neef van
een broer van etc.
Uit de dia's bleek dat Askania werkzaam is
op het gebied van (radio)astronomie, atoom
fysica, meet- en regelapparatuur, geofysica,
geodesie en andere nog meer gespecialiseerde
gebieden.
Vervolgens hield Dipl.-lng. Most een inleiding
met dia's over de vervaardiging van geode
tische instrumenten.
Bij de theololieten vielen twee dingen op n.l.
1. De vervanging van het alhidade-niveau
door een pendel (zoals bij het automatisch
waterpasinstrument). Door scheefzakking
van de eerste as valt het snijpunt der kruis
draden niet meer samen met het richtpunt.
In tegenstelling tot de instrumenten met
alhidadeniveau, verandert echter hier ook
de aflezing van de verticale rand. Richt
men nu opnieuw op het goede punt, dan
verkrijgt men de eerste aflezing weer: de
scheefzakking is gecompenseerd door het
pendelsysteem.
2. De uiterlijke uniformiteit van de theodo
lieten.
Verder vervaardigt Askania een precisietheo-
doliet (Tpr) voor meting van le orde triangu
latie, waarbij de aflezingen fotografisch ge
schieden volgens de methode van Gigas. Dit
geeft een grote werkbesparing met het oog op
de wisselvalligheid van het weer en een ver
mijding van afleesfouten.
Tot slot vervaardigt Askania ook alle soorten
waterpasinstrumenten. Na deze inleidingen
volgde een rondleiding door de fabriek, waar
we onder andere de vervaardiging zagen van
lenzen en pendels, de (zee)gravimeters en de
afdelingen voor elektronische en hydraulische
meet- en regeltechniek.
Het geodetisch instituut te Potsdam
Ondanks het feit dat Potsdam een voorstad is
van Berlijn, heeft de reis erheen ons in totaal
79
