Gyrotheodoliet MOM, type Gi-Bl
Verschillende fabrieken hebben zich de laatste
jaren toegelegd op de constructie van gyro-
theodolieten voor landmeetkundig veldge-
bruik. In vergelijking met vroegere toepassin
gen van de gyroscoop in de scheepvaart (van
af 1900), moeten de landmeetkundige instru
menten aan geheel andere eisen voldoen, voor
al wat gewicht en nauwkeurigheid betreft.
Er zijn nu een aantal typen, waarvan wordt
opgegeven dat de standaardafwijking in de
azimutbepaling 10 a 20" (sexagesimaal) be
draagt.
In Geodesia zijn in 1964 door Strasser (6e
jaargang, pag. 1013) en in 1966 door
Zwickert (8e jaargang, pag. 129132) de
principes van het meten met gyrotheodolieten
uiteengezet, respectievelijk bij de beschrijvin
gen van de instrumenten van Wild en Fennel.
Door de N.V. de Koningh te Arnhem werd in
1966 de gyrotheodoliet Gi-Bl van de Hon
gaarse firma MOM in ons land geïntrodu
ceerd. In tegenstelling tot de instrumenten van
Wild en Fennel, waar het gyroscopische ge
deelte op een bestaande theodoliet kan worden
gemonteerd, zijn de MOM-constructeurs ge
komen tot een instrument dat als één geheel
kan worden beschouwd. Het gyroscopische
deel is wel uitwisselbaar, waardoor het bij sto
ringen eenvoudig vervangen kan worden door
een reserve-eenheid, die bijgeleverd wordt. Het
instrument maakt een robuuste indruk en
weegt, met het bijbehorende hulpmateriaal, on
geveer 36 kg, hetgeen velen een groot bezwaar
zullen vinden voor veldgebruik.
Bij proefmctingen in Wageningen (laborato
rium L.FI.) bleek dat, na enige oefening, het
mogelijk is een volledige azimutbepaling in
een half uur uit te voeren. Uit proeven die in
Delft (T.H.) werden genomen, werd geconclu
deerd dat de opgegeven standaardafwijking
(15") in de praktijk haalbaar is.
Toepassingsmogelijkheden voor gyrotheodo
lieten bij gewone landmeetkundige werkzaam
heden in Nederland zijn er. Ik denk hierbij
aan metingen van lange veelhoeken met betrek
kelijk korte zijden en aan puntsbepaling door
richting- en afstandmeting. In buitengewone
omstandigheden waaronder landmeetkundig
werk verricht wordt, zoals in de mijnen, bij
tunnelbouw en bij militair gebruik, zullen meer
mogelijkheden zijn. De vraag of aanschaffing
(het besproken type werd aangeboden voor ca.
j 40.000,en gebruik op economische gron
den te verdedigen is, is niet zo eenvoudig
te beantwoorden. In landen waar de meetkun
dige grondslag niet zo dicht is als in Neder
land en waar met de genoemde nauwkeurig
heid kan worden volstaan, kan dit zeker het
geval zijn.
152
G. A. v. W.
