viel voor de tweede rangspunten de noodzaak
om centreringsmetingen uit te voeren. Dit
heeft tot gevolg gehad dat ook de verzekering
van de centrums van deze punten door vast
leggingsbouten meestal achterwege is geble
ven.
De bepalende richtingen voor de secundaire
punten waren zo gekozen dat het gehele stelsel
uit enkelvoudige punten en enkele dubbelpun
ten was opgebouwd, waarbij in principe ieder
berekend punt als gegeven voor elk volgend
kon dienen.
In 1928 was het tweede orde net, bestaande uit
ongeveer 3650 punten, voltooid. De hiermee
verkregen puntdichtheid werd in het algemeen
voldoende geacht voor de kadastrale gebrui
kers.
De zorg voor het totale puntenstelsel werd in
1930 toevertrouwd aan de Bijhoudingsdienst
der Rijksdriehoeksmeting, onder leiding van
de ingenieur-verificateur van het Kadaster A.
W. E. Kwisthout.
Deze zorg zou moeten bestaan uit het instand
houden en zo nodig uitbreiden van het punten-
net.
Wanneer we nu bekijken hoe de Bijhoudings
dienst van de Rijksdriehoeksmeting zich van
zijn taak heeft gekweten, dan kunnen we hier
in moeilijk een aanleiding vinden om het 40-
jarig bestaan, in 1970, op grootse wijze te vie
ren.
Kennelijk heeft men in de „instandhouding"
helemaal geen brood gezien, terwijl het „zo
nodig", wat betreft de uitbreiding, bijzonder
vrij geïnterpreteerd is.
Deze uitspraak kan zonder al te veel moeite
worden afgeleid uit het feit dat in 1961 al
bijna 1350 punten waren vervallen maar des
ondanks in totaal ongeveer 5500 punten als
bestaande R.D.-punten te boek stonden.
Het komt mij voor dat deze pijnlijke situatie
is ontstaan doordat wij niet in staat zijn het
puntenstelsel in stand te houden zonder hulp,
terwijl we voor de bepaling van nieuwe pun
ten onszelf kunnen redden.
Voor deze hulp zullen we een beroep blijven
doen op de gebruikers van ons puntensysteem
zolang de Binnenlandse Veiligheidsdienst nog
niet tot taak heeft de restaurateurs van kerk
torens te schaduwen.
Wanneer ik de artikels 323 en 324 van de „Al
gemene Instructie regelende de Dienst van het
Kadaster", beter bekend als I.K., lees, krijg ik
niet de indruk dat wij voor deze steun alleen
aangewezen zijn op de welwillende medewer
king.
Ik neem aan dat er wel enigen onder U zijn
die de I.K. niet uit het hoofd kennen, daarom
zou ik deze beide artikels graag even willen
voorlezen, voorzover hier van belang.
Art. 323 luidt dan:
„De landmeter bericht schriftelijk aan het
hoofd van het bureau de door hem of door
aan hem toegevoegde ambtenaren geconsta
teerde veranderingen in punten der R.D., die
in zijn dienstkring zijn gelegen. Dit bericht dat
in tweevoud wordt ingezonden, bevat:
a. uitgevoerde of voorgenomen herstelling,
verbouwing of sloping van het object
waarop een driehoekspunt of eventueel
een vastlegging is gelegen.
b. beschadiging van zulk een punt.
Het hoofd van het bureau zendt één exem
plaar van het bericht aan de ingenieur-verifi
cateur."
In art. 324 staat dan nog:
„De ingenieur-verificateur zendt maandelijks
de bij hem ingevolge het vorige artikel inge
komen berichten aan het hoofd van de Bij
houdingsdienst van de Rijksdriehoeksmeting."
Ik veronderstel dat beide artikels gelijk met de
invoering van de nieuwe I.K. van kracht zijn
geworden.
Voor het instandhouden van een R.D.-punt
moet óf het centrum óf één van de vastleg
gingen bewaard blijven.
Op den duur wordt de stang van iedere kerk
toren door een nieuwe vervangen. Dit kan het
overlijden van het R.D.-punt betekenen. Als
de makelaar, waarin de stang staat, niet wordt
vervangen dan komt de nieuwe stang meestal
nauwkeurig genoeg op de plaats van de oude
te staan.
Het vervelende hierbij is dat dit geknutsel aan
onze punten vrijwel steeds aan ieders aandacht
ontsnapt.
Veel eenvoudiger is het bewaken van de vast
leggingen. Deze worden eigenlijk alleen be
dreigd door bruut geweld. Komt dit van de
kant van de restaurateur van het bouwwerk
waarin een vastlegging is aangebracht, dan be
hoeft deze niet verloren te gaan.
Een restauratie van een kerktoren vergt jaren
en het is nog nooit voorgekomen dat wordt be
gonnen met het uithakken van een vastlegging.
Er bestaat dan ook volop gelegenheid contact
33
