spronkelijke veldwerken. Van bijna 500 mi
nuutplans zijn alle meetresultaten bewaard
gebleven, in agrarische gebieden afgerond
meestal op halve meters, in andere landsdelen
afgerond op kwartmeters en decimeters. Heel
Holland en Utrecht, nagenoeg geheel Gelder
land en Overijssel hebben in de kadastrale ar
chieven geen enkel stuk van de kadastrering
van 18101830. Bij mijn onderzoekingen in
de Rijksarchiefdepots een jaar of tien geleden
ben ik wel eens verwijzingen tegengekomen
naar ontvangen veldwerken in deze depots.
Het ware te wensen dat een aankomend geo
detisch ingenieur een scriptie zou vervaardigen
van een gedegener onderzoek naar de omvang
en kwaliteit van wat de basis is van het kadas
trale kaartwerk uit de beginperiode. Wanneer
wij zien, dat b.v. de oorspronkelijke opmeting
van de stad Groningen blijkens de overgeble
ven kadastreringsveldwerken in twee fasen ge
beurde (eerst de meting van de hoofdmeetlij
nen met aanmeting van de straatwanden;
daarna het inwendige der blokken, van welke
metingen de veldwerken zijn bewaard geble
ven), dan is dat boeiend voor een ieder die wat
dieper wil binnendringen in de historie van de
kadastrale meterij. Maar ook de vakgenoot
van het Kadaster die gebruik wil maken van
het oorspronkelijke veldwerk, bijvoorbeeld
voor de uitzetting op het terrein van een oude
grens (en die zijn er zeer vele; eigendomsgren-
zen zijn zeer conservatief: in Amersfoort vond
ik in de binnenstad er verscheidene die meer
dan duizend jaar oud waren), of voor de
samenstelling van een nieuwe kaart op hand
zamer schaal, die vakgenoot vindt in deze
oude veldwerken soms-ongekende mogelijk
heden. Ook hier bewees de praktijk dit. Want
een jaar of 35 geleden maakte de gemeente
Steyn in Limburg een Amerikaans-snelle ont
wikkeling mee. Landwegen om de dorpsakkers
werden verbreed, waardoor de langs de oude
karrewegen liggende „Reinstenen" (veldkeien,
die de eigendomsgrens markeerden) verwijderd
waren. De opmeting van deze nieuwe ver
keerswegen geschiedde in het stelsel van de
Rijksdriehoeksmeting, waarbij enkele eindpun
ten van „kopvoren" werden ingesneden, hoofd
scheidingen waar de akkers met hun „kop"
aan paalden en welke dateren uit zeer oude
tijden, vermoedelijk uit het begin van de „oc
cupatieperiode". Met behulp van een „cani-
vet de la sphère" (die ook bij de oorspronke
lijke kaartering moet zijn gebruikt en in het
bezit is van de geschiedkundige kadasterspe
cialist Oud-Ingenieur-Verificateur Heines)
heb ik het oorspronkelijk veldwerk van Steyn
gebezigd voor de kaartering van een nieuw
plan 1 1000, dat vermoedelijk nu nog zijn
dienst bewijst. Het uitstekend sluiten van het
veldwerk op de metingen van 1930, de afron
dingen tot op een decimeter, het overzichtelijk
meetpatroon en dies meer gaven mij toen al de
zekerheid dat Mulder-Soutendijk hier geen be
trouwbare gidsen waren. Het onderzoek van
thans versterkt mij in de opinie dat de kada
strering van 18101830 in het algemeen ge
nomen met een voor die tijd zeer grote accu
ratesse is geschied, met een zodanige nauwkeu
righeid, dat wij er 125 jaar later nog groot
profijt van konden trekken. Laten we hopen,
dat zij die na ons komen dat ook zullen kun
nen zeggen van de hermetingen die straks on
der de bepalingen van de Kadasterwet zullen
worden ter hand genomen.
Craft int SPEELT OPEN KAART!
8$
FIRMA J. UILING - ZEIST
Verlengde Slotlaan 64 - Tel. 03404-15659
30
Snel en nauwkeurig méér gegevens per kaart
en tóch gemakkelijk afleesbare tekeningen, met
•"WUll K*.vi JM
CRAFTONE, de ideale plakras-
ters. Meer dan 300 verschillende
patronen. Ook in THERMO-kwa-
liteit, die bijzonder geschikt is
voor lichtdrukken.
CRAFTAPE, markeringsplakband
vanaf 0,5 mm breed. In vele kleu
ren, patronen en breedten. Snel
en sekuur met de Craftape-pen
Vraagt inlichtingen en catologus bij: aan te brengen.
